O‘zbeкiston respubliкasi

Ravish o„zgarmas so„z turkumi sifatida
. Ravish – mustaqil 
ma‘noli o‗zgarmas so‗z. U belgi, miqdor yoki holatni, o‗rin, payt 
ma‘nosini ifodalaydi va bu jihatidan ot, sifat, songa yaqin turadi. 
Ulardan farqli jihati shundaki, so‗z o‗zgartiruvchi, shakl yasovchi 
qo‗shimcha bilan birika olmaydi. Masalan, ot ko‗plik, sifat daraja 
shaklini qabul qiladi. Masalan, 
tongda, oqshomda, kunduzlari, 
ko„proq, ozroq, balandroq 
kabi. Ayrim til birligida uchraydigan EК, 
КК shakli ravishning o‗zak qismida soddalashgan, ya‘ni o‗zak bilan 
yaxlit holga kelib qolgan: 
birdan, zimdan, to„satdan, kechasi, birga
. 

---

270 
Bundan tashqari, qadimgi davrda keng iste‘molda bo‗lgan 
-ra 
(jo‗nalish kelishigi) (
so„ngra, uzra
), 
-a, 
(
qayta, ko„tara
), 
-in 
(
-un
) 
(
birin-ketin, ostin-ustun
) qo‗shimchasi ham ravish tarkibida qotib 
qolgan. 
Ravish turkumini talqin qilishda o‗zgarmaslik xususiyatini 
e‘tiborga olish uning so‗z turkumi sifatidagi xususiyatini belgilashda 
qator qarama-qarshilikka nuqta qo‗yadi. 
Ilmiy manba, darslik va qo‗llanmalarda 
eng, juda, nihoyat, g„oyat, 
lang, g„irt 
kabi so‗z kuchaytiruv ravishi deb qaraladi. Holbuki, bu 
shakllar ravish oldidan kelib, belgi ma‘nosini kuchaytirishga xizmat 
qiladi. Shuning uchun keyingi yillarda ayrim tadqiqotchilar (masalan, 
T.Asadov) bu unsurlarning ravish emasligini, chunki ravish kabi 
mustaqil lug‗aviy ma‘nodan xoliligini ta‘kidlashib, kuchaytiruv 
yuklamasi sirasida o‗rganish lozimligini uqtiradi. 
Ravish LMGlari
. Ravish holat, miqdor-daraja, o‗rin, payt, 
maqsad, sabab LMGlariga bo‗linadi. 
Payt ravishi
. Payt ravishi harakatning vaqti, payti, muddatini 
bildiradi: 
endi, saharlab, hali, doim, yillab 
kabi. U gapda ko‗pincha 
hol, ba‘zan kesim bo‗lib keladi: 
Karim