Iqtisod-moliya

Klinikasi. OITSning klinik rivojlanishi bir necha davrlarga 
bo‘linadi:
Kasallikni yashirin (inkubatsion) davri, 2-3 haftadan 1-2 
oygacha va ayrim ma’lumotlarga qaraganda 3-5 yilgacha davom 
etishi mumkin.
Kasallik jinsiy yo‘l bilan yuqsa yashirin davri qisqa bo‘ladi. 
Gomoseksualistlarda yashirin davr 8 yilgacha davom etadi.

---

93
1. Kasallik boshlanishidan oldingi davr, prodormal davri: 
1 oydan 6 oygacha bo‘lib nospetsefrk ko‘rinishda kechadi. Bu 
davr, o‘z navbatida, 3 bosqichdan iborat:
a)  o‘tkir lixoradka bosqichi;
b)  belgisiz bosqichi;
d) limfoadenopatiyaning kuchayish bosqichi.
2. Kasallikning o‘tkir rivojlangan davri. Bu davr esa o‘z 
navbatida uch bosqichdan iborat.
a) birinchi bosqichda tana o‘z massasini 10 % yo‘qotadi, 
teri va shilliq qavatlaming ustki qismi zamburug‘ virus va 
bakteriyalar bilan zararlanadi;
b) ikkinchi bosqichda tana massasi 10 %dan ko”p yo‘qoladi, 
nomalum diareya yoki lixoradka 1 oygacha davom etadi, o‘pka 
tuberkulyozi, ichki organlarni bakteriya, viras, zamburug‘lar 
bilan zararlanishi Kaposha sarkomasining vujudga kelishi bilan 
xarakterlanadi;
d)  uchunchi  bosqichda  yuqoridagi  kasalliklaming 
og‘irlashishi pnevmoniya, hazm qilish sistemasining kandidoz, 
Kaposhe sarkomasining kuchayishi, markaziy nerv sistemasining 
zararlanishi.
3.  Kasallikning tugallanish davri.
OITS umuman asta-sekin boshlanadi. Shu sababdan 
inkubatsion davr bilan prodormal alomatlari boshlangan kunni 
aniqlash qiyin. Ikkinchi tomondan, prodormal qachon tugashi 
va kasallikning asosiy simptomlari boshlanishini bir-biridan 
ajratish ham qiyin.
Bu davrning keyingi bosqichlarida yuqoridagi ko‘rinishlarga 
og‘iz bo‘shlie’ida zamburug’larni paydo bo‘lishi, doimiy 
vo‘talish. umumiv qichima, teri kasalligi va Kaposhi sarkomasi 
kabi xavfli kasalliklar qo‘shiladi. OITSning shu ko‘rmishlarining 
hammasi kasallikning o‘tkir, klassik manzarasi namoyon 
bo‘lishiga olib keladi, bu holat bemorda T-hujayrali immim 
tarmog‘ining tanqisligi bilan bog‘langan.

---

94
OITSning klinik kechishi bir necha turga bo‘linadi.
OITSning klinik belgilari.
Kasallikning o‘tkir rivojlanish davrida 25-50 % bemorlarda 
3 kundan to 10 kungacha tana harorati 39C dan yuqori bo‘lib 
angina, bezgak kuzatiladi, bo‘yin limfa bezlari, jigar va taloq 
kattalashadi, terisiga toshma toshadi.