Microsoft Word дисс Шерзод лотинча15

Meva tugish
fazasi birinchi gullari ochilganidan 12-18 kun o’tgandan keyin 
boshlanadi. Umuman olganda, soya o’simligida gullash va meva tugish fazalari bir 
davrda sodir bo’ladi. O’simlikning eng yuqori qismida gullash tugagan paytda 
turli xil kattalikdagi dukkaklar kuzatiladi. Bu vaqtga kelib, o’simlikning pastki 
qismidagi dukkaklar sarg’ayib pisha boshlaydi. Kuzatishlardan ma’lum 
bo’lishicha, soyaning ertapishar navlarida bir dukkakning rivojlanishi 14-17 kunni, 
o’rta pishar navlarda 20-25 kunni, kechpishar navlarida esa 25-30 kunni tashkil 
qiladi. Dukkakning rivojlanish jarayoni nav xususiyatlari, tuproq va iqlim 
sharoitlariga bog’liqdir. 
Soyaning 
pishish fazasi
so’nggi faza bo’lib, urug’ning to’lishishidan 
boshlanadi. To’lishish davri boshlangan dukkaklarda organik birikmalarning 
to’planishi jadallashgan bo’ladi. Bu vaqtda o’simlikda vegetativ o’sish to’xtaydi, 
barg, poya va ildizlarning quruq og’irligi kamayadi. Ko’pgina ertapishar soya 
navlari gullagandan 2-3 hafta o’tgach vegetativ o’sishdan to’xtab, barg hosil qilish 
ham to’xtaydi. SHuning uchun ham eng ertapishar va kechpishar soya navlarini 
takroriy ekin sifatida va ang’izga ekish tavsiya qilinadi. O’rta pishar soya navlari 
gullaganiga 4-5 hafta, kechpishar navlari gullaganiga 6-7 hafta bo’lganida 
o’sishdan to’xtab, o’simlikning quruq massasining kamayib boradi. Ko’pchilik 

---

13 
soya navlarida bu vaqtda dukkaklar pishib, barglar sarg’ayib to’kila boshlaydi 
(barglarini deyarli to’kmaydigan soya navlari ham bor). 
Soya o’simligida urug’larning sut, mum pishish davrlaridan keyingi to’liq 
pishishi davri 8-12 kun davom etadi, rivojlanish fazalari o’rtasida eng qisqa 
muddatli hisoblanadi. Dukkaklarda urug’lar o’z navi belgilari holatiga kirib, 
qobiqlari tekis, silliq bo’lib qotadi. Soya donlarining 
tekis bir xil tusda bo’lib 
pishishi uchun tabiiy-iqlim sharoitlarining ahamiyati juda kattadir.