Kkkkkkkkk

Қисқача хулосалар. 
1. Мамлакат иқтисодий ўсиши икки хил усулдан фойдаланган ҳолда аниқланар 
экан. Биринчиси, мамлакатда етиштирилаётган маҳсулотларни утган даврга 

---

167 
нисбатан солиштириш ва иккинчиси, мамлакатда етиштирилган маҳсулотларни 
утган даврга нисбатан аҳоли жон бошига солиштириш орқали аниқланар экан. 
2. Иқтисодий ўсишни аниқлаш ва асослаб бериш жараёнларида қуйидагиларга 
эътибор берилар экан: Иқтисодий ўсишни аниқлаш, ўсиш омиллари, Иқтисодий 
ўсиш омиллари ва бошқалар. Иқтисодий ўсиш суръатлари базисли ўсиш 
суръатлари, занжирли ўсиш суръатлари, қўшимча базисли ва занжирли ўсиш 
суръатлари ёрдамида аниқланади. 
3. Кейнсианчилар иқтисодий ўсишни биринчи навбатда талаб омилларига 
боғлашади ва улар таъкидлашича давлат фискал ва пул-кредит сиёсати орқали 
уни бошқариб туриши мумкин. Иқтисодий теория тарафдорлари таъкидлашича 
Иқтисодий ўсиш авваламбор таклиф омилларига боғлашади, яъни олдиндан 
уйланган солиқ тизими орқали рағбатлантирилиб борилади деб ҳисоблашади. 
Кўпгина Иқтисодчилар фикрича Иқтисодий ўсиш давлатнинг индустриал 
сиёсатини Ташкил қилишда катнашишига олиб келади. 
4. Иқтисодий ўсиш фойдаланилаётган ресурсларнинг сони ва сифатига ҳамда 
технологияга боғлиқ экан. Агарда буларни яхлитлаштирилса улар экстенсив ва 
интенсив ўсишга бўлинади. Ишлаб чиқариш ресурслар миқдорини 
ўзгартирмаган ҳолда усса интенсив омиллар ҳисобига амалга ошган 
ҳисобланади. Иқтисодий ўсишга таъсир кўрсатадиган омилларга табиий 
ресурслар сони ва сифати, меҳнат ресурслари сони ва сифати, капитал, 
технология ва бошқалар. 
5. Иқтисодий ўсиш моделлари деганда иқтисодий ўсишни аниқлашда 
фойдаланиладиган моделлар тушинилади. Бу моделлар бир нечта Иқтисодий 
формулалар ёрдамида изоҳланади. Худди шундай моделларга Р.Солоу, Ҳаррод-
Домар, Леонтьев ва бошқаларни киритишимиз мумкин. 
Таянч иборалар
. 
Иқтисодий ўсиш, аҳолининг ўсиши, ФТТ, ЯММ, СММ утган даврга 
нисбатан солиштириш, Иқтисодий ўсиш усуллари, инсон капитали 
инвестицияси, инновация, экстенсив ва интенсив Иқтисодий ўсиш, Иқтисодий 
ўсишни ўлчаш, ўсиш омиллари, Иқтисодий ўсиш моделлари, истеъмол ва 

---

168 
инвестиция, базисли ва занжирли ўсиш суръати, базисли ва занжирли қўшимча 
ўсиш суръатлари, абсолют кўрсаткич, абсолют қўшимча ўсиш, қўшимча ўсиш 
даражаси, табиий, инсон, капитал ресурслар, технология, сифат назарияси, 
солиқ тизими, трансферт дастурлари, Лоренц эгри чизиғи, Р.Солоу ва Ҳаррод-
Домар модели, доимий жамғариш нормаси, капитал унумдорлиги доимийлиги, 
инвестицион ўзилиш ва бошқалар.