Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

NOTA BENE ! 
Portlatish qurilmalari
– konstruksiyasi tuzilishiga ko‘ra portlovchi 
moddani o‘zida saqlaydigan va portlashni amalga oshirish uchun 
mo‘ljallangan sanoatda ishlab chiqarilgan yoki qo‘lbola ishlangan (zapal, 
portlatgich, detonator va h.k.lar) maxsus moslamalar. 
Imitatsiya-pirotexnik va yoritgich vositalari portlovchi moddalar va 
portlatish qurilmalari jumlasiga kirmaydi. 
O‘qotar qurol, o‘q-dorilar, portlovchi moddalar yoki portlatish 
qurilmalari g’ayriqonuniy ravishda egallangan vaqtda ularning obyektiv 
jihatdan yaroqli ekanligi shaxsni mazkur modda bilan jinoiy javobgarlikka 
tortishning zaruriy sharti hisoblanadi. 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining tushuntirishiga ko‘ra, 
«Sudlar Jinoyat kodeksining 247-, 248-moddalari bo‘yicha javobgarlik 
ishlatishga yaroqli bo‘lgan o‘qotar qurol, o‘q-dorilarni, portlovchi 
moddalarni yoki portlatish qurilmalarini yoxud aybdor yaroqli holatga 
keltirish uchun aniq imkoniyatlarga ega bo‘lsa, buzuq qurolni yoki o‘quv 
qurolini qonunga xilof ravishda egallaganda, olganda, olib yurganda, 
saqlaganda yoki o‘tkazganda yuzaga kelishini e’tiborga olishlari shart»
1
. 
1
Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1996 йил 27 февралдаги «Қонунга 
хилоф равишда қуролга эгалик қилиш тўғрисидаги ишлар бўйича суд амалиёти ҳақида» 3-сонли 
қарори, 5-банд.
42 

---

Yaroqli qurol
deganda, detallari, mexanizmlarining ballistik sifati 
va texnik tavsifi davlat standartlariga mos keladigan qurollar tushuniladi. 
Quroldan foydalanishga imkon bermaydigan nuqsonlari bo‘lgan qurol 
yaroqsiz qurol
hisoblanadi. Qurolda undan foydalanishga xalaqit 
bermaydigan kichik nuqsonlarning borligi uni JK 247–249-moddalarida 
nazarda tutilgan jinoyat predmeti, deb topish uchun to‘sqinlik qilmaydi. 
Basharti shaxs yaroqsiz o‘qotar qurol, o‘q-dorilar, portlovchi 
moddalar yoki portlatish qurilmalarini yaroqli deb o‘ylab harakat qilgan 
bo‘lsa, uning qilmishi jinoyatga suiqasd sifatida JK 25-moddasi 2-qismi va 
247-moddasi
bilan kvalifikatsiya qilinadi. Aybdor tomonidan bilmagan 
holda o‘qotar qurol, o‘q-dorilar, portlovchi moddalar yoki portlatish 
qurilmalari deb o‘ylab buyumlarni qonunga xilof ravishda egallash 
o‘xshash holda kvalifikatsiya qilinadi. Shu bilan birga, agar shaxs aslida 
o‘qotar qurol, o‘q-dorilar, portlovchi moddalar yoki portlatish qurilmalari 
bo‘lgan buyumlarni qonunga xilof ravishda egallagan bo‘lsa, biroq ularga 
boshqa (masalan, xo‘jalik-maishiy) ma’no berib, ularning haqiqiy 
xususiyatini bilmagan bo‘lsa, uning qilmishi