Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

predmeti
yaralangan yoki vafot etgan shaxslarning 
mulki hisoblanadi. 
Obyektiv tomondan
marodyorlik halok bo‘lgan yoki yaradorlarning 
buyumlarini jangovar vaziyatda egallashda ifodalanadi. 
Buyumlarni egallash 
deganda, ularni to‘liq o‘z ixtiyoriga o‘tkazish 
tushuniladi. 
JK 286
-
moddasi
mazmunida egallash har qanday shaklda 
amalga oshirilishi mumkin, u maxfiy egallash (o‘g’rilik) yoki zo‘rlik 
ishlatib egallash (talonchilik, bosqinchilik) bo‘lishi mumkin. Bu holatlarda 
yaralanganlarning yoki vafot etganlarning buyumlarini egallashning za-
ruriy belgisi jinoyatning jangovar vaziyatda sodir etilishi hisoblanadi. 
298 

---

(«Jangovar vaziyat» tushunchasi haqida JK 279-moddasining 
tahliliga qarang.) 
Marodyorlik halok bo‘lgan yoki yaradorlarning buyumlarini egal-
lagan vaqtdan boshlab 
tugallangan 
jinoyat hisoblanadi. 
Ushbu jinoyat 
subyektiv tomondan 
to‘g’ri qasd bilan sodir etiladi. 
Ayblanuvchi jangovar vaziyatda halok bo‘lgan yoki yaradorlarning 
buyumlarini qonunga xilof ravishda egallaganligini anglaydi va buni 
amalga oshirishni xohlaydi.
Jinoyatning 
motiv 
va 
maqsadi
turli bo‘lishi mumkin, lekin ular 
jinoyatning kvalifikatsiyasiga ta’sir etmaydi.
Marodyorlikning 
subyekti
faqat harbiy xizmatchi bo‘lishi mumkin. 
Fuqarolar bunday vaziyatlarda «umumiy» jinoyatlar uchun javobgarlikka 
tortiladi. 
«Bo‘ysunish va harbiy sha’nga rioya etish tartibiga qarshi jinoyatlar» 
mavzusi bo‘yicha yakuniy savollar 
1. Buyruq deganda siz nimani tushunasiz? Bo‘ysunmaslik nima 
degani? Uning namoyon etilish shakllari qanday? Mazkur jinoyatning 
sodir etilishida qonunda qanday og’irlashtiruvchi sharoitlar belgilangan? 
2. Buyruqning bajarilmasligi va unga bo‘ysunmaslik o‘rtasidagi farq 
nimada? Buyruqning bajarilmaganligi uchun jinoiy javobgarlikning 
zaruriy belgisi qanday? 
3. Boshliqqa qarshilik ko‘rsatish yoki uni xizmat vazifalarini 
buzishga majbur qilish nimada namoyon bo‘ladi? Boshliqni majbur qilish 
bilan unga qarshilik ko‘rsatishning farqi nimada? 
4. Boshliqni o‘ldirish yoki zo‘rlik ishlatish bilan qo‘rqitish deganda 
nimalar tushuniladi? Qaysi hollarda bunday qo‘rqitish jinoyat deb 
hisoblanadi? 
5. JK 282-moddasi (Boshliqni qo‘rqitish) bo‘yicha jinoiy javob-
garlikka tortishning zaruriy belgisi qanday? 
6. JK 283-moddasida qanday jinoyat nazarda tutilgan? 
299 

---

7. Bo‘ysunuvchining o‘z boshlig’ini yoki boshliqning o‘ziga 
bo‘ysunuvchini haqorat qilgani uchun jinoiy javobgarlik qo‘llanilishining 
zaruriy belgilarini ayting. 
8. O‘zaro munosabatlarga oid ustav qoidalarini buzish deganda nima 
tushuniladi? U nima bilan ifodalanadi va bunday jinoyatlar uchun jinoiy 
javobgarlik kelib chiqishining zaruriy belgilari qanday? 
9. Marodyorlik deb nimaga aytiladi? Qanday vaziyatlarda halok 
bo‘lgan yoki yaradorlarning buyumlarini egallash marodyorlik deb hisob-
lanmaydi?