Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

«Guruh sifatidagi noustav zo‘ravonlik harakatlari
qasd umu-
miyligi bilan birlashgan ikki yoki undan ortiq harbiy xizmatchilar 
tomonidan sodir etiladi va ularning har biri Jinoyat kodeksining 285-
moddasida ko‘rsatilgan jinoyat subyekti bo‘ladi va jinoyatda sherik 
sifatida ishtirok etadi. Bir guruh shaxslar tomonidan sodir etilgan jinoyat 
oldindan o‘zaro til biriktirib yoki biriktirmasdan sodir etilishi mumkin. 
So‘nggi holda harakatlarni Jinoyat kodeksining 285-moddasi 2-qismi «a» 
bandi bilan tavsiflashning zarur sharti – har bir aybdor o‘z noustav 
harakatlarini guruh ichida, birlashib sodir etayotganligini anglab yetganli-
gidir. 
Qurol tan jarohatlarini yetkazish uchun qo‘llanilishi, boshqa xil 
zo‘rlik paytida esa, masalan, aybdor qurol ishlatish tahdidi ostida jabr-
295 

---

lanuvchini harbiy xizmat yuzasidan o‘ziga yuklatilgan vazifalarni 
bajarishga, o‘zi uchun turli xizmatlar qilishga majburlash, shuningdek, 
inson sha’nini kamsitadigan xatti-harakatlar qilish paytida, ruhiy ta’sir 
o‘tkazish uchun qo‘llanilishi mumkin». 
«Bir-biriga tobelik munosabatlarida bo‘lgan va bo‘lmagan shaxslar 
tomonidan zo‘rlik harakatlari birgalikda sodir etilgan hollar tavsiflash 
uchun birmuncha murakkabroq. 
Masalan, ham aybdorga va ham jabrlanuvchiga boshliq bo‘lgan ser-
jant soldat tomonidan sodir etilgan noustav harakatlarga qo‘shiladi yoki 
tobe shaxs o‘z boshlig’ining zo‘ravonlik harakatlarini qo‘llab-quvvatlaydi. 
Bunday hollarda boshliqning o‘ziga tobe shaxs tomonidan sodir etilgan 
noustav zo‘ravonlik harakatlarida ishtirok etishini harbiy mansabdorlik 
jinoyati sifatida Jinoyat kodeksining 301-moddasi bilan tavsiflash lozim. 
Ijrochining harakatlarini esa, Jinoyat kodeksining 285-moddasi 1-qismi 
bilan tavsiflash lozim, chunki boshliq ushbu jinoyatning subyekti emas va 
sherik sifatida tan olinmaydi. 
Agar boshliq tomonidan xizmat mavqei o‘zi bilan teng shaxslarga 
nisbatan sodir etilgan noustav harakatlarga jabrlanuvchiga ham, aybdorga 
ham tobe shaxs kelib qo‘shilsa, boshliqning harakatlari Jinoyat 
kodeksining 285-moddasi bilan, tobe shaxsning harakatlari esa, jinoyatga 
sherik sifatida Jinoyat kodeksining 28-, 285-moddalari bilan tavsiflanishi 
lozim». 
«
Qurol
tan jarohatlarini yetkazish uchun qo‘llanilishi, boshqa xil 
zo‘rlik paytida esa, masalan, aybdor qurol ishlatish tahdidi ostida 
jabrlanuvchini harbiy xizmat yuzasidan o‘ziga yuklatilgan vazifalarni 
bajarishga, o‘zi uchun turli xizmatlar qilishga majburlash, shuningdek, 
inson sha’nini kamsitadigan xatti-harakatlar qilish paytida, ruhiy ta’sir 
o‘tkazish uchun qo‘llanilishi mumkin. 
Quroldan uning konstruksiyasi va mohiyatidan kelib chiqadigan 
yakson qiluvchi vosita sifatida emas, balki faqat kaltaklash predmeti 
sifatida foydalanish qurolni qo‘llash hisoblanmaydi».