Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

Kontrakt (shartnoma) bo‘yicha harbiy xizmat
Qurolli Kuchlar 
safidagi haqiqiy harbiy xizmatga ixtiyoriylik asosida, harbiy xizmat 
nazarda tutilgan vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralar orqali davlat 
bilan tuziladigan kontraktga binoan kirgan fuqarolar bajaradigan harbiy 
xizmat turidir. 
Rezervchilar xizmati
haqiqiy harbiy xizmatni, shuningdek, 
safarbarlik chaqiruvi rezervidagi xizmatni o‘tagan oddiy askarlar, 
serjantlar va ofitserlar jumlasidan bo‘lgan harbiy xizmatga majburlar 
uchun Qurolli Kuchlarning qo‘shilmalari, qismlari va bo‘linmalari safini 
urush davrida taqozo etiladigan shtatlar darajasiga qadar to‘ldirish, 
shuningdek, urush davri taqozo etadigan tuzilmalarni kuchaytirish 
maqsadida umumiy harbiy majburiyat asosida joriy etiladigan harbiy 
xizmat turidir. 
Rezervchilar sifatida xizmatni o‘tayotgan harbiy xizmatga majburlar 
tinchlik davrida, qoida tariqasida, qo‘shinlarning jangovar tayyorgarligini 
saqlab turish, rezervchilarning harbiy hisobdagi ixtisoslik bo‘yicha 
majburiyatlarni tinchlik va urush davrida bajarishi uchun zarur bo‘lgan 
ko‘nikmalarini saqlab qolish va takomillashtirish maqsadida harbiy 
qismlar bazasida hududiy prinsip asosida tashkil etiladigan harbiy 
tayyorgarlik bo‘yicha harbiy yig’inlarni o‘tashga jalb etilishlari mumkin. 
271 

---

Harbiy xizmat o‘tashning o‘rnatilgan tartibini ta’minlovchi muno-
sabatlar, ya’ni shaxslarning harbiy xizmat o‘tash chog’idagi huquq va 
majburiyatlarini O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarida qonunchilik, 
umumharbiy nizomlar, boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarni o‘rnatilgan 
tartibda amalga oshirish bo‘yicha harbiy xizmatdagi huquqiy 
munosabatlarni tashkil etishni tartibga solish harbiy jinoyatlarning 
bevosita obyekti 
hisoblanadi. 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi ta’kidlaganidek: 
«Harbiy xizmatni o‘tash tartibi – qo‘shinlar hayoti va jangovar faoliyati 
jarayonida yuzaga keladigan munosabatlar bo‘lib, ular qonunlar, harbiy 
qasamyod va nizomlarda belgilab qo‘yilgan. Ushbu hujjatlarda harbiy xiz-
mat fuqaroning konstitutsiyaviy burchi ekanligi, yakkaboshchilik va undan 
kelib chiqadigan tobe shaxsning boshliqqa so‘zsiz itoat qilishi, ushbu 
munosabatlar subyektlari huquq va erkinliklarining aniq belgilab qo‘yilishi 
kabi harbiy tashkilot tamoyillari mustahkamlab qo‘yilgan». 
Harbiy huquqiy munosabatlar umumiy va maxsus turga bo‘linadi. 
Birinchi turdagi huquqiy munosabatlar, darajasidan qat’i nazar (masalan, 
harbiy xizmatchilarning o‘zlarini tutish qoidalari) barcha harbiy 
xizmatchilarga taalluqlidir. Maxsus qo‘shin (harbiy) huquqiy munosabat-
lari harbiy xizmatchilarning alohida darajalari o‘rtasida, harbiy 
faoliyatning alohida sohalarida, aniq vazifalarni hal etish bo‘yicha 
(masalan, qorovul tarkibidagi harbiy xizmatchilarning huquq va 
majburiyatlari) yuzaga keladi. 
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari, Davlat chegarasini 
qo‘riqlash qo‘mitasi, Ichki ishlar vazirligi qoshidagi Qorovul qo‘shinlari, 
Davlat xavfsizlik xizmati, Favqulodda vaziyatlar vazirligi, harbiy qism va 
muassasalarning harbiy xizmatchilari, harbiy jinoyatlarning