Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

 
Ҳисоб – китоб функцияси
. 
Нарх – бу алмашув қиймат, 
бошқача қилиб айтганда, товар учун тўланадиган пул 
миқдоридир. Шу асосида у ҳисоб-китоб функциясини 
бажаради. 5. 
Социал ҳимоя функцияси.
Бозор иқтисодиётининг 
ўтиш босқи-чида ижтимоий ҳимоя вазифасини ўтовчи 
нархлар, аҳолининг кенг қатламларини ҳаётий зарур 
истъемолчилик 
товарлари 
билан 
минимал 
даражада 
таъминлаш мақсадида ҳам қўлланилади. 6. 
Қийматни ҳисобга 
олиш васифаси
. Товарни ишлаб чиқаришга қилинган 
харажатлар, олинган натижалар ва унинг нафлилиги нарх 
ёрдамида ҳисобга олинади.7.
Тақсимлаш вазифаси.
 
Нарх 
воситасида даромадлар, маҳсулотлар ва иқтисодий ресурслар 
мулкдорлар, тармоқлар, соҳалар ҳамда ҳудудлар ўртасида 
тақсимланади ва қайта тақсимланади.
 
Нарх 
воситасида 
рақобатлашув
- 
ишлаб 
чиқарувчиларнинг ўз товарлари нархини бошқа ишлаб 
чиқарувчиларининг шундай маҳсулотлари нархига нисбатан 
пасайтириши асосидаги кураш. 
Нарх диапазони 
– нархлар оралиғидаги фарқнинг 
пулдаги ифодаси. 

---

- 264 - 
Нархга таъсир этувчи омиллар. 
Нарх асосан қуйидаги 
омиллар
 
таъсирида шаклланади: 1. 
Ишлаб чиқариш 
ҳаражатлари.
У қанчалик кам бўлса, нарх шунчалик паст 
бўлади ва аксинча. Товарнинг ишлаб чиқариш харажатлари 
устига ишлаб чиқарувчининг фойдасини қўйиб сотилиши, 
яъни ишлаб чиқарувчи таклиф қилган нархда сотилиши унга 
қилган ҳаражатларни (моддий ва меҳнат харажатларини) 
жамият томонидан тан олинганлигини билдиради. 2. 
Товарнинг 
нафлилиги,
яъни 
унинг 
истеъмолчиларга 
фойдалилик даражаси. Уларнинг эҳтиёжларини қондирилиш 
даражаси, юқори бўлса истеъмолчи юқори нарх тўлашга рози 
бўлади. 3. 
Талаб ва таклифнинг нисбати
, яъни бирор бир 
товарга талаб катта бўлсаю, у товарнинг таклифи кам бўлса 
нарх юқори бўлади ва аксинча. 4. 
Рақобат
, у таклиф орқали 
нархга таъсир қилади. Агар рақобатчилар кўп бўлса, нарх 
пасаяди, агар оз бўлса, ўзаро тил бириктириб олсалар, нарх 
баланд бўлади.