Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Oилавий тадбиркорлик
– оилавий корхона томонидан 
амалга ошириладиган, таваккалчилик асосида ва ўз мулкий 
жавобгарлиги остида даромад (фойда) олишга қаратилган 
тадбиркорлик фаолияти. Oилавий тадбиркорлик шартнома 
тузиш эркинлиги, ихтиёрийлик ва мажбурий меҳнатга йўл 
қўймаслик тамойилига асосланади. 
Олдиндан савдо қилиш; олди-сотди ҳақида олдиндан 
келишиб (байлашиб) олиш -
моллар чиқариш ва сотувини 

---

- 276 - 
таъминлайдиган ҳаракат. Ташқи савдо алоқаларида О.— с. ҳ. 
о. қ о.да моллар суммаси белгиланиши, шунингдек, 
маҳсулотларни чегарадан ўтказиш ва уни эгасига топшириш 
таъминланиши керак. Фақат моллар бўйича эмас, баъзи 
вақтларда маълум хизматларни бажариш юзасидан ҳам 
олдиндан-келишиб олинади. 
Олигархия
- бир тўда шахсларнинг ёки гуруҳларнинг 
(бойларнинг) иқтисодий ва сиёсий ҳукмронлигига асосланган 
тузум.

Олигополия
- тармоқдаги бир неча йирик ишлаб 
чиқарувчи ёки сотувчининг нарх ва ишлаб чиқариш ҳажмини 
белгилашдаги ҳукмронлик ҳолати.
 
Олий мулк
– давлат мулкининг дастлабки шакли 
ҳисобланади. 
Олий тоифали товарлар
- даромаднинг ўзгариши билан 
талаб тўғри мутаносибликда ўзгарадиган товарлар. 
Олтин валюта заҳираси
– Марказий банк ва мамлакат 
молия 
органларининг 
ҳамда 
халқаро-кредит 
ташкилотларининг хориж валютаси ва олтин заҳиралари.
Омиллари
– бу, меҳнат унумдорлигининг ўзгаришига 
таъсир 
кўрсатадиган 
ҳаракатлантирувчи 
кучлар 
ёки 
сабабларидир. 
Оммавий истеъмол жамияти. 
Бу босқичда оммавий 
истеъмол товарлари ишлаб чиқариш устувор аҳамиятга эга 
бўлади. Аҳолига хизмат кўрсатиш соҳалари ривожланади. 
Узоқ муддат фойдаланиладиган истеъмол товарларини ишлаб 
чиқариш етакчи ўринга чиқади. Мамлакатнинг ишлаб 
чиқариш салоҳияти истеъмол учун ишлайди. Бу концепцияда 
ривожланиш 
асосини 
ишлаб 
чиқариш 
кучларининг 
ривожланиши ташкил этади. 
ОПЕК 
- нефтни экспорт қилувчи мамлакатлар ташкилоти 
бўлиб, 1960 йилда ташкил этилган. Таркибига Эрон, Ироқ, 
Венесуэла, Қувайт, Саудия Арабистони, Қатар, Индонезия, 
Ливия, Бирлашган Араб Амирликлари, Жазоир, Нигерия, 
Эквадор, Габон давлатлари кирган. ОПЕК жаҳон бўйича 

---

- 277 - 
нефть савдоси ҳажмининг ярмига яқинини назорат қилади, 
хом нефтга расмий баҳони белгилайди, кўпинча нефть 
баҳосининг жаҳон даражасини аниқлаб беради. Ташкилотнинг 
асосий мақсади: 1) аъзо мамлакатларнинг нефть сиёсатини 
мувофиқлаштириш 
ва 
бир 
хиллаштириш; 
2) 
улар 
манфаатларини ҳимоя қилишнинг энг самарали индивидуал ва 
жамоавий воситаларини белгилаш; 3) нефть ишлаб чиқарувчи 
давлатлар манфаатларига доимий эътибор қаратишдан иборат. 
Штаб квартираси Венада жойлашган. 
Опцион
(танлаш) - харидорнинг олдин амал қилган, лекин 
ҳуқуқий даври тугагач, битимдаги шартлар асосида қўшимча 
равишда яна товарлар сотиб олиш ҳуқуқи. Бу пайтда харидор 
сотувчи томонга ўзининг қўшимча ҳуқуқидан фойдаланиш 
мақсади борлигини олдиндан билдириши керак. Биржаларда 
опцион биржа битимларининг алоҳида тури ҳисобланади. 
Опцион битимлари асосида маълум моддий бойликлар ёки 
молия ҳуқуқини сотиш ёки сотиб олиш битим тузилган 
вақтдаги баҳолар асосида амалга оширилади. О.ни сотиб 
олувчи маълум ҳуқуқларга эга бўлаётгани учун со-тувчига 
“мукофот” деб аталувчи суммани тўлайди. О.нинг афзаллиги 
шундаки, у ўз соҳибига сотиб олиш ҳуқуқини беради, лекин у 
сотиб олишни истамаса, моддий бойликларни сотиб олишга 
мажбур эмас. У баҳолар кўтарилган (баҳолар ўйини) 
пайтларда кўпроқ қўлланади.