5
muhaddislardan (hadisshunos allomalardan) hisoblangan Xo‟ja Ismoil Imom al-
Buxoriy (810-870) ning yirik asarlaridan hisoblangan, tarkibiga 11 mingdan ziyod
hadisni qamrab olgan kitobi "Al jome‟-as sahih" (Ishonarli to‟plam)ning "Savdo-
sotiq» kitobidagi 14-bobda "Kishining kasbi va o‟z qo‟li bilan mehnat qilishi
haqida" shunday deyiladi: "Oysha roziyallohu anho rivoyat qiladilar: “Abu Bakr
Siddiq xalifa bo‟lganlarida mening o‟z kasbim borligini qavmimiz yaxshi bilur.
Men garchi musulmonlar ishlari bilan band bo‟lsam ham, shu kasbim orqali oila
tebratgayman”.
4
Sharq xalqlari taraqqiyotida yoshlarga kasb-hunarlar o‟rgatish, ularni halol
mehnat qilishga da‟vat qilish turli davrlarda yashagan donishmandlarning tarixiy
asarlarida va boshqa turli manbalarda keng bayon etilgan.
Al Xorazmiy, Al Farg‟oniy, Al Marg‟iloniy, Abu Nosir Forobiy, Abu
Rayhon Beruniy, Abu Ali Ibn Sino, Yusuf Xos Hojib, Ahmad Yugnakiy, az-
Zamahshariy, Xoja Ahmad Yassaviy, Bahouddin Naqshbandiy, Mirzo Ulug‟bek,
Abdurahmon Jomiy, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur, kabi ko‟plab
donishmand-mutafakkirlar asarlarida ham yoshlarning odobi, axloqi, ta‟lim-
tarbiyasi hamda kasbiy bilim va ko‟nikmalarini shakllantirish to‟g‟risida turli fikr-
mulohazalar bildirilgan. Dunyoning barcha taraqqiy etgan davlatlarida ham yoshlar
ta‟lim-tarbiyasi, ularni ma‟lum kasbga oid bilim va ko‟nikmalarini egalashga
yo‟llash bolalar mehnatini tashkil etish muammolari dolzarb masalalardan
hisoblanib kelgan.
Bizning olib borgan kuzatishlarimizga ko‟ra, «Shaxsning kasblarga bo‟lgan
munosabatlarini shakllantirish uchun, aynan ana shu o‟quv yurtlari, tadbirlar zarur»
deb atalgan mukammallashgan tadqiqotlar mavjud emas [30:31].
Jamiyat-shaxs ehtiyojlari va rivojlanishlarining uzviy mutanosibligiga
erishish bir tomondan, o‟quvchi-yoshlarni ongli ravishda kasb-hunar tanlashga
yo‟naltirishni, ikkinchi tomondan esa ularni kasbiy layoqati va kompetentligini
shakllantirish muammolarini o‟z ichiga qamrab oladi. Bu masalalarni yechimini
4
Ал Жомеъ ас-Саҳиҳ.Хожа Исмоил Ал-Бухорий Т.:1992. 2 т.29-б.
6
topishda mutaxassislik fanlari qatorida pedagogika va psixologiya fanlari oldiga
ham muhim vazifalar turadi.
«Ta‟lim to‟g‟risida»gi Qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»
amaliyotga kiritilganidan bugungi kungacha barkamol avlod tarbiyasi sohasida
katta yutuqlar qo‟lga kiritildi, yangi-yangi ilmiy-uslubiy natijalar olindi. Ammo
shu bilan birgalikda umumta‟lim maktablarida o‟qiydigan iqtidorli yoshlarni
izlash, tanlash va ularni kasbiy faoliyatning turli yo‟nalishlarga bo‟lgan
moyilliklarini e‟tiborga olgan holda uzluksiz ta‟limning yuqori bosqichlari-
akademik lisey va kasb-hunar kollejlari, oliy ta‟lim muassasalariga ta‟lim
olishlarini davom ettirishlariga amaliy-uslubiy, shuningdek iqtisodiy-ijtimoiy
yordamlar ko‟rsatish mexanizmlari to‟lasincha ishlab chiqilgan deb bo‟lmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: