Эргашходжаева ш. Д

Инновациялар етказиб беришга шартнома тузиш. 
Кўпчилик 
ҳолларда, шартнома тузишга киришишдан олдин музокаралар 
ўтказиш ва улар муваффақиятли якунланган ҳолларда бу 
шартноманинг қандай бўлиши кераклигини аниқлаб олиш зарур 
бўлиб, бу иш энг масъулиятли ва машаққатли ҳисобланади. Бунда 
қуйидагиларни аниқлаш тақозо этилади:
 

солиққа 
тортишни 
оптималлаш 
нуқтаи-назаридан 
шартноманинг тури; 

шартнома шакли – бир марталик, рамкали, узайтириладиган; 

шартноманинг асосий шартларини деталлаштириш даражаси 
(махфийлик, форс-мажор, низоларни ҳал қилиш тартиби ва ҳ.к.); 

шартноманинг ижроси ўзига хосликлари билан боғлиқ 
масалалар рўйхати; 

шартнома шартлари бузилган ҳолатларда томонларнинг 
жавобгалик даражаси.
Учраши мумкин бўлган рискларни бартараф қилиш учун 
шартнома тузишда қуйидагиларни амалга ошириш зарур: 

битимнинг муҳим эҳтимолларини тадқиқ этиш; 

молиявий ва юридик рисклар рўйхатини тузиш; 

аниқланган рискларни бартараф қилиш учун шартноманинг 
такомиллаштирилган вариантини таклиф этиш. 

---

120 
Шартномани тайѐрлаш босқичидаѐқ томонлар ўртасида 
«муносабатларни лойиҳалаш» жараѐни бошлангани ҳақида гапириш 
мумкин бўлади. Музокаралар боришини маҳаллий ҳуқуқ ва халқаро 
меъѐрларга мос келадиган намунавий юридик шартномалар 
мавжудлиги анча соддалаштиради. 
Пухталик билан бажарилган тайѐргарлик ишлари ва тўғри 
тузилган 
шартнома 
томонларнинг 
келгусидаги 
ўзаро 
муносабатларини сезиларли даражада енгиллаштириши мумкин. 
Шартноманинг ўзи юзага келиши мумкин бўлган барча 
муаммоларни ҳал қилмайди. Шартномани диққат билан ва тўғри 
тайѐрлаш иккала томоннинг шартнома амал қилиш муддатида уларни 
ҳал қилиш мумкин бўлган йўллар ҳақидаги келишувларини қайд 
қилишга имкон беради. Шартнома тузиш жуда мураккаб ва узоқ 
муддатли жараѐн саналади, бироқ шу туфайли келажакда юзага 
келиши мумкин бўлган барча низоларнинг олдини олиш имконияти 
пайдо бўлади. 
Шартномани ундаги барча таркибий қисмлар қанчалик аниқ 
деталлаштирилганига қараб, келажакдаги асосий муваффақият 
омиллари қаторига киритиш лозим.