“transport tizimlari va inshoatlari” kafedrasi “Qurilish materiallari va buyumlari”

Yog‘ochni antiseptiklash usulida chirishdan himoya qilish. Yo
g‘ochni chirishi va 
uni oldini olishi. Odatda yog‘och 18-20 % namlikdan yuqori bo‘lsa xar xil zamburug‘ 
tushib chiritadi. Buning uchun yog‘och insonga zarari yo‘q moddalar-antisentiklar-bilan 
ishlov beriladi.
Antiseptiklar:
a) suvda eriydiganlar:
-natriy ftor 
NaF
-hidsiz, oq poroshok, yog‘och rangini o‘zgartirmaydi, 2-3 % li 
eritma tayyorlanadi, zamburug‘larni qirg‘in qiladi.
-natriy kremniy ftorid 
Na
2
SiF
6
-oq yoki kulrangli kukun, suvda erishi 2,4 %.
-pentaxlorfenol PL.-yog‘ochga yaxshi shimiladi. 
b) yog‘li antiseptiklar:
-tosh ko‘mir, qatronini qayta ishlashdan olinadi (270-410 °S da), zaxarli, o‘tkir 
hidli, to‘q-qo‘ng‘irrang.
-tosh ko‘mir qatronini distillash yo‘li bilan olinadi (250-280 °S da)
Yog‘li antiseniklar bilan ishlov berilgan yog‘ochlar rangi tuq rangga kiradi, 
alangalanishi ortadi. 
Tosh ko‘mir, qatronini qayta ishlashdan olinadi (270-410 °S), zaxarli, o‘tkir hidli, to‘q-
qo‘ng‘ir rang.

---

v) antiseptik pastalar:
-bitumli pasta-erigan bitumga ko‘k moy, natriy ftorid, torf kukuni qo‘shib olinadi. 
(suvga chidamli).
-silikat pasta-natriy kremniy ftoridga (15-20 %), suyuq shisha (72 % atrofida), suv, 
tosh ko‘mir yog‘i qo‘shib olinadi, yonmaydi, lekin suvga chidamsiz.
Yog‘ochni yonishidan ximoyalash.
Yog‘ochning yomon kamchiliklaridan biri yonishidir. Odatda yog‘och –250-300 
°S da yona boshlaydi.
Yonishni oldini olish uchun yog‘och yong‘indan ximoya qiluvchi moddalar 
antipirenlar bilan ishlov beriladi.
Antipirenlar:
1) ammoniyni tuzlari: 
(NH
4
)
2
SO
4
. Ular qizdirilganda quyidagicha ajraladi:
(NH
4
)SO
4
 –˃2NH
3
 +H
2
SO
4
 
Hosil bo‘lgan kuchli kislota yog‘ochni ustki qismidagi suvni quritadi va ichki 
qismiga issiq o‘tmasligiga yordam beradi.
2) Bor - natriy tuzi 
Na
2
B
4
O
7
·10H
2
O
qizdirilganda suv bug‘lari chiqadi va eriydi, u 
esa buyum ustida yupqa qatlamli plyonka hosil qiladi.