Denov tadbirkorlik va pedagogika

4. Namuna yoki xarizma hukmronligi
Bu huqmronlik yetakchining shaxsiy sifatlari yoki qobiliyatlarga asoslanadi. 
Rahbarning shaxsiy xususiyatlari shunchalik o‘ziga jalb qila- diki, u ham shunday 
bo‘lishni istaydi. Xarizmaatik shaxslarning asosiy ta‘riflari: 1)-energiya bilan 
almashish ( yetakchi o‘zidan energiya chiqarishi va u bilan atrofdagilarga zaryad 
berishi haqida tassavvur tug‘iladi);
2)-salobatli tashqi ko‘rinish (etakchi o‘ziga jalb qiluvchi, yaxshi qaddi –qomatga 
ega);
3)-xarakterining mustaqilligi;
4)-yaxshi nutqiy qobiliyatlar (gapirishni bilishlik va o‘zaro muloqotga qobiliyat);
5)-o‘zining shaxs bilan qoyil qoldira olishni bilish (takabburlik yoki xudbinlikning 
yo‘qligi); 
6)- o‘zini munosib va xotirjam tuta bilish (vaziyatga egalik qilishni bilish). 
5.Qonuniy hukmronlik 
Ijrochi rahbar u bajarishi kerak bo‘lgan bo‘yrukni berish huquqiga egaligiga 
ishonadi. U buyruqni ijro etadi, chunki bo‘ysunish uning ehtiyojlarini 
qanoatlantirilishiga olib kelishiga umid qiladi. SHuning uchun qonuniy 
huqmronlikni ko‘pincha an‘anaviy deb ataydilar. Qonuniy hukmronlik, qo‘l 
ostidagi rahbarning ko‘rsatmasiga u tashkiliy ierarxiyaning yuqoriroq zinachasida 
turganligi uchun itoat etgan vaqtdagina haqiqiy bo‘ladi. Rahbarlar, o‘z navbatida 
bu hukmronlikdan foyda- lanadilar, chunki ularga boshqalarni boshqarish 
vakolatlari berilgan. Buning ustiga rag‘batlantirish va jazolash imkoniyati 
rahbarning buyruq berish imkoniyatini mustahkamlaydi. SHunday kilib, tashkilotni 

---

130 
to‘xtovsiz faoliyat yuritishi qo‘l ostidagilarni an‘anaviy bo‘yicha rahbarlikning 
obro‘si- qonuniy hukmronlikni tan olishga tayyorliklariga bog‘likdir. 
An‘analarga asoslangan hukmronlik ayrim kamchiliklarga ega, chunki yangi, 
ilg‘or narsa ba‘zida eskisi bilan ziddiyatga keladi.