Denov tadbirkorlik va pedagogika

Bozorga qaratilgan tashkilot
. Tashqi muhit, ya‘ni bozor bilan o‘zaro 
hamkorlikning xarakteriga ko‘ra, bu o‘zidan tashqarida bo‘layotgan o‘zgarishlariga 
tez moslashadigan tashkilotning tashkiliy turidir. Tashkilot ichidagi qismlar o‘zaro 
hamkorligining xarakteri bo‘yicha bu yo divizional, yoki matritsiyali tuzilma, 
yakka shaxsning tashkilot bilan o‘zaro hamkorligining xarakteriga ko‘ra esa- yakka 
shaxsli turdir. Tashkilotning boshqalardan tubdan farqi shundan iboratki, agar 
oldingi hollarda bevosita bozorning atrofida tashkilotning faqat bir qismi 

---

83 
guruhlangan bo‘lsa, bu holda gap uning barcha qismlarning guruhlanishi haqida 
ketmoqda. 
Tashkilotda mahsulotni iste‘molchiga moslashtirish uchun katta harakatlar 
qilinadi. Bunda mahsulotni tez-tez o‘zgarishi sodir bo‘ladi. Barcha narsa qaror 
qabul 
qiluvchilarni 
bu 
qarorini 
xarid 
qiluvchilar-iste‘molchilar 
bilan 
yaqinlashtirishga qaratilgan. Bu, o‘z navbatida, boshqaruv darajalarining sonini 
kamaytirish va javobgarlikni iste‘molchiga yaqinroq joylashgan va xatarni o‘ziga 
oluvchi ierarxiyaning pastki darajalariga topshirishni talab qiladi. Guruhli ish, rolli 
hulk va ishonchga asoslangan o‘zaro hamkorlik muhim ahamiyat kasb etadi. 
Tarmoqli tashkilotlar
- bu, qoidaga ko‘ra, yirik vertikal bo‘yicha 
integratsiyalangan 
kompaniya, 
uning 
ichidagi 
bo‘linmalar 
faoliyatini 
muvofiqlashtirish vazifasi rejalashtiruvchi va taqsimlovchi o‘rta bo‘g‘in 
menejerlari tomonidan emas, balki bozor mexanizmlari orqali amalga oshiriladi. 
Tarmoqli tashkilotlar quyidagilarni ta‘riflaydilar: 
-
keng tarmoqli aloqalar; 
 
 
 
5.8- rasm. Tarmoqli tashkilot tuzilmasining printsipial chizmasi
. 
- mehnatni kamroq taqsimlanishi; 
-
foydani tashkilotning eng muhim maqsadi sifatida muvofiqlashtirish; 
- hamkorlikning keng imkoniyatlari; 
-
bilimlar va ko‘nikmalarga bog‘liq ta‘sir va hukmronlik; 
-
xodimlarning qonunga rioya qilishligi, xabardorligi va mustaqilligi; 
-
tashkilotni shaxsiy manfaat, jamoa manfaatiga qaratilishi; 
-
loyihani amalga oshirish paytida tashkil qilingan egiluvchan, vaziyatli ishchi 
jarayonlar. 

---

84 
Tarmoqli tashkilotda tashkiliy tuzilma g‘oyatda kuchsiz namoyon bo‘ladi. 
SHunday kilib, zamonaviy boshqaruv amaliyotida tashkilotni boshqarish ikkita 
diametrli qarama qarshi yondoshuv mavjud, ularning ta‘riflari