Denov tadbirkorlik va pedagogika

Tashqi muhit
tashkilotni resurslar bilan ta‘minlovchi manba bo‘ladi. Bunda 
tashkilot ham, o‘z navbatida, buning uchun to‘lov sifatida tashqi muhitga o‘z 
faoliyatining natijalarini berishi kerak. SHunday qilib, tashkilot tashqi muhit bilan 
doimiy ravishda o‘zaro almashish holatida bo‘ladi. U bilan aloqa uzilishi bilan, 
tashkilot ham tugaydi. Tashkilotning tashki muhit bilan o‘zaro hamkorligi mavjud 
bo‘lish imkoniyati, tashkilotning faoliyati, kerakli darajada ichki solohiyatini, 
hamda vujud- ga kelgan chetga chiqarishlarni bartaraf qilish va unga 

---

60 
ko‘rsatilayotgan xunik ta‘sirlardan keyin ham quyilgan maqsadlarga erishishni 
ta‘minlaydi. 
Tashqi omillar tashkilotlar ichidagi barcha omillar va jarayonlarga ta‘sir 
ko‘rsatadilar, shuning bilan bir vaqtda ular tashkilotlarning boshqa operatsiyalariga 
nisbatan ko‘proq darajada relevantli(muhim)dirlar. Ularni ikkita asosiy guruhlariga 
ajratish mumkin. 
Birinchisi 
tashkilotlar umumiy tashqi muhitining
omillarini
tashkil 
qiladilar, ular jamiyat, iqtisodiyot va tabiiy muhitning holatini aks ettiradilar va 
bevosita tashkilot bilan bog‘lik emaslar. 
Ikkinchi guruhga 
tashkilotlarning bevosita (ishga doir) muhiti omillari
kiradi, ular bevosita bog‘langanlar va ular bilan o‘zaro hamkorlik qiladilar. Bular 
iste‘molchilar, yetkazib beruvchilar, raqiblar, ish bo‘yicha sheriklar va h.k. 
Tashkilotning tashqi muhitini turlicha ta‘riflash mumkin. Masalan, nemis 
olimlari tashqi muhitni ta‘riflash uchun ―murakkab‖ va ―dinamik‖ 
tushunchalaridan foydalanadilar. 
Tashqi muhitning murakkabligini ta‘riflarning miqdori va turli-tumanligi 
bilan aks ettirish maqsadga muvafiqdir, ularni tashkilotlarni boshqarish jarayonida 
hisobga olish zarur.Tashqi muhitning dinamikligini uning ta‘riflarining 
o‘zgaruvchanligi bilan aks ettirish mumkin. Yordamida tashqi muhitning 
o‘zgaruvchanligini baholash mumkin bo‘lgan asosiy ta‘ -riflar uning omillarining 
tez-tez takrorlanishi, miqdori va muntazamligidir. 
Tashqi muhitning tashkilotlar faoliyatiga ta‘sir ko‘rsatuvchi omillari g‘oyatda 
murakkab, bir ma‘noli bo‘lmagan va o‘zgaruvchandirlar. Buning ustiga, ko‘rsatib 
o‘tilgan omillar yaqindan o‘zaro ta‘sir ko‘rsatuvchi holatda bo‘ladilar, ulardan 
birlaridagi o‘zgarish boshqalaridagi o‘zga- rishlarga olib keladi. 
Hozirgi vaqtda tashkilotlar(korxonalari)ning tashqi muhiti hammadan avval 
quyidagilar bilan ta‘riflanadi: 
-
katta noaniqlik; 
-
dinamiklik; 
-
oldindan aytib bo‘lmaslik; 
-
murakkablik; 
-
ba‘zi bir tashabbuskorlik bilan.