Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

soligi 
Savdo 
transport 
ustamasi 
Omillar 
+ 
+ 
+ 

---

145 
baxosi 
Asosiy 
baxo 
+ 
+ 
+ 
+ 
Ishlab 
chikaruvchi 
baxosi 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Bozor yoki 
xaridor 
baxosi 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
 
3. MHT schyotlari tasnifi va ularni tuzish qoidalari
 
Milliy hisoblar tizimi uzining 
tuzilishiga
kura buxgalterlik hisobi bilan 
uxshash. Ularning xar ikkisi xam 
«T»-kurinishidagi
shaklga ega. Schyotlarni 
balanslashtiruvchi ikki xil yul mavjud.
Ayrim schyotlarni 
balans moddasi 
yordamida 
balans metodi
bilan balanslashtiriladi. 
Balans moddasi
keyingi 
schyotning birlamchi moddasiga aylanadi. Boshqa schyotlar esa “tarif” usuli bilan 
balanslashtiriladi. “Tarif” usuli bilan balanslashtiriladigan schyotlarga tovar va 
xizmatlar schyoti misol buladi. Milliy hisoblar tizimi schyotlari ikki kimdan iborat, 
ya’ni 
resurslar
va 
foydalanish
(buxgalteriya hisobidagi kabi debet-kredit emas). 
Shunisi muximki, resurslarga aloqador kaydlar yigindisi foydalanishdagi aloqador 
kaydlar yigindisiga teng buladi.
Iqtisodiyot sektorlari uchun schyotlar o’z navbatida quyidagilarga 
bo’linadi: 

joriy schyotlar; 

jamg’arma schyoti; 

aktiv va passivlar balansi.
Joriy schyotlar o’z ichiga quyidagi schyotlarni oladi; 
1 -ishlab chiqarish; 
2-daromadlarning shakllanishi; 
3-daromadlarning birlamchi taqsimoti; 
4-daromadlarning ikkilamchi taqsimoti; 
5- pul shaklida ixtiyordagi daromadlardan foydalanish; 
6-daromadlarni natura ko’rinishida qayta taqsimlanishi 
7-tuzatish kiritilgan ixtiyordagi daromadlardan foydalanish.