Istiqlol avlodi

 
III-MODUL. “SOFT-SKILLS” va muvaffaqiyatga erishish 
2-mavzu. Qadriyatlar trening dasturi 
 
Maqsad: 
Trening ishtirokchilariga muhim qadriyatlarni shakllantirish va 
tushunchalar berish hamda uni hayotlarida qo’llay olishlariga erishish. 
 
Vazifalar: 

Qadriyatlarning hayotimizda tutgan o’rni va o’zimiz uchun muhim bo’lgan 
qadriyatlarni aniqlashga erishish. 

Shaxsiy qadriyatlar ierarxiyasi tuzilishi muhimligining ahamiyatlilik 
darajasini his qilish va anglash. 

Inson o‘zi uchun qadrli bo‘lgan narsalari va o‘z qadriyatlarini aniq anglashlari 

---

81 
 
Davomiyligi: 1 soat 20 daqiqa 
Reja: 
 
№ 
Trening 
mazmuni 
Davomiyligi
O‘quv 
vositalari 
Mashq maqsadi 
1-sessiya Kirish qismi 
1.
 
Videorolik 
15 daqiqa 
Kompyuter, 
videoproektor, 
kalonka 
Qadriyatlarning 
hayotimizda tutgan 
o’rni 
2.
 
 
«Mumkin 
emas...» 
10 daqiqa
Talab 
qilinmaydi 
Kayfiyatni ko‘tarish 
va hissiy 
barqarorlikka 
erishish 
3.
 
 
«Qadriyatlar» 
mashqi 
10 daqiqa
Talab 
qilinmaydi 
SHaxsiy qadriyatlar 
ierarxiyasi tuzilishi 
muhimligining 
ahamiyatlilik 
darajasini his qilish 
va anglash. 
2-sessiya Asosiy qism 
4.
 
 
“Kaleydoskop” 
mashqi 
10 daqiqa
Talab etilmaydi 
Ishtirokchilarning 
diqqatini sekin-asta 
tashqi dunyodan 
ichki dunyoga 
qaratiladi 
5.
 
 
“Pari uchun 
uycha” 
proektiv testi 
15 daqiqa 
Proektiv test 
uchun 
rasmli 
blanklar 
Ishtirokchilarda 
emotsional so‘nish 
va stress darajasi, 
hayotiy qadriyatlari 
haqida o‘zini 
diagnostika qilish 
6.
 
 
“Tezkor 
yozuv” trening 
mashg‘uloti 
10 daqiqa 
Talab 
etilmaydi 
Inson o‘zi uchun 
qadrli bo‘lgan 
narsalari va o‘z 
qadriyatlarini aniq 
anglashlariga 
erishish 

---

82 
3-sessiya Xulosa qismi 
 
Qayta aloqa 
10 daqiqa 
Barcha 
ishtirokchilarga 
qog‘oz-ruchka, 
flipp-chart. 
Kunning 
sarhisobini qilish 
Jami: 1 soat 20 daqiqa 
 
Trening borishi. 
 
1-sessiya Kirish qismi 
5.
 
Videorolik: 
Qadriyatlar - borliq, jamiyat, narsalar, voqealar, hodisalar, inson hayoti, moddiy 
va ma`naviy boyliklarning ahamiyatini ko`rsatish uchun qo`llaniladigan tushuncha. 
Qadriyat b-n bog`liq masalalar hayotning eng asosiy mavzulari bo`lib hisoblanadi. 
Qadriyat ni G`arbda aksiologiya fani o`rganadi. U keng tarqalgan falsafiy fanlardan 
biridir. 
Hozirgi 
davrda 
Qadriyat 
to`g`risida 
mamlakatimizda 
falsafa, 
madaniyatshunoslik, siyosatshunoslik, psixologiya, tarix fanlari turli tadqiqotlar olib 
bormoqdalar. Sobiq ittifoqda qadriyat mavzusi 60-yillargacha tadqiq etilmas edi. 
Hozirgi O`zbekistonda bu masalaga diqqat-e`tibor kengaydi. Negaki, Qadriyat 
mustaqillikni 
mustahkamlaydigan 
ma`naviy 
omildir. Ko`pchilik 
kishilar 
qadrlanadigan narsalar, hodisalar, masalan, qimmatbaho buyumlarni qadriyat 
deyishadi. Aslida esa ana shularning ijtimoiy ahamiyati qadriyat ning haqiqiy 
bahosini aniqlaydi. Biror narsa, voqea yoki hodisaning qadri uning moddiy-iqtisodiy 
bahosidan katta farq qilishi mumkin. Mas., ming yil ilgarigi buyumni hozir ishlatish 
mumkin emas. Uning iqtisodiy qiymati kam, ammo, meros sifatidagi qadri ancha 
salmoqli bo`lishi mumkin. Qadriyat tarixiy va zamonaviy bo`lishi mumkin. Qadriyat 
ning xilma-xil shakllari bor: moddiy, ma`naviy, umumbashariy, mintaqaviy, 
umuminsoniy; jamiyat hayotining sohalari bo`yicha iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy, 
madaniy qadriyat; ijtimoiy ong shakllariga mos keladigan axloqiy, diniy, huquqiy, 
ilmiy; hayotning ijtimoiy tuzilishiga mos keladigan, milliy, sinfiy, partiyaviy 
qadriyat va boshqalar. Qadriyat dunyoni bilishning maqsadi, bilimlarimizning 
haqiqatga mos kelish darajasini aniqlash mezoni yoki biror ideal tarzida ham 
namoyon bo`ladi. Qadriyat ning asosiy funksiyasi ham ana shular bilan 
bog`liqadriyat O`zbekiston mustaqillikka erishgandan so`ng qadriyatga e`tibor 
kuchaydi, mamlakatimizda umuminsoniy qadriyat ning ustuvorligi e`tirof qilindi, 
milliy qadriyat hamda shaxs manfaatlarini umuminsoniy talablarga moslashtirish va 
uyg`unlashtirish asosiy vazifa bo`lib qoldi. qadriyat insoniyat tarixi davomida asta-
sekin shakllanadi. Ularning miqdori va sifatining ortishi insoniyat taraqqiyoti 
qanchalik ilgarilaganligining ko`rsatkichidir. Qachonlardir, o`tmishda ba`zi qadriyat 
to`g`risida, mas., ma`rifat to`g`risida, umuman tushuncha bo`lgan emas. Bunday 

---

83 
yangi tushunchalar asrlar o`tgan sari shakllanib, qadriyat qatorini boyitib boradi. 
Ayni vaqtda, qadriyat mahalliy, milliy, mintaqaviy va umuminsoniy bo`lishi 
tabiiydir. Chunki, qadriyat tushunchasi muayyan vaziyat va sharoitda shakllanadi. 
Jamiyat taraqqiy etgani sari jahonning barcha xalqlariga tegishli, ya`ni umuminsoniy 
qadriyat ko`payib boraveradi va bu o`zgarishlar insoniyat o`z rivojida qanday yangi 
cho`qqilarni egallayotganining belgisi bo`ladi (mas., erkinlik, tinchlik, ijtimoiy 
tenglik, ijtimoiy haqiqat, ma`rifat, ma`naviyat, go`zallik, yaxshilik, insonparvarlik, 
insoniylik, demokratiya, huquqiy jamiyat, qonunning ustuvorligi, xotin-qizlar 
ozodligi va b.). Qisqasi, qadriyat deganda, inson va insoniyat uchun ahamiyatli 
bo`lgan barcha narsalar tushuniladi (mas., erkinlik, tinchlik, yaxshilik). Moddiy 
qadriyat haqiqiy qadriyatlarning namoyon bo`lish vositalaridir (mas., hayotda kerak 
bo`ladigan turli buyumlar). Insoniyat tarixi unga xizmat qiladigan, o`zi yaratgan, 
suyanadigan va qo`llab quvvatlaydigan qadriyat dunyosining kengayish, boyish va 
takomillashish tarixidir. Insoniyat o`zining kundalik mehnati bilan yaratayotgan 
sun`iy narsalar dunyosida yashaydi. Biz yaratayotgan ushbu moddiy va ma`naviy 
boyliklar olamining gultoji, sarasi qadriyatdir. qadriyat va qadriyat mezonlari 
kishilarga, ularning xulq-atvorini tartibga solish va to`g`ri yo`naltirishga xizmat 
qiladi. Bunday o`ziga xos boshqarishning samaradorligi kishilarimizning qadriyat 
olamini bilishiga bog`liqadriyat (Yana qadriyat Milliy qadriyatlar).