Ч а с т ь V i главный редактор

456
«Молодой учёный» . № 17 (307) . Апрель 2020 г.
Молодой ученый Қазақстан
Молодой ученый Қазақстан
пьютерлік үлгілеуді жетілдіру және пайдалануға дайындау-
маңызды міндеттердің бірі [6].
Зepттeу нәтижeлepi жәнe oны тaлдaу
Есептеулер нәтижесінің дұрыс орындалу шарты үшін 
өpттiң даму уақыты, температура, сәулелік бөліну мөлшері, 
көміртектің бөлінуі, жылу ағыны деңгейі факторлары есепке 
алынады. Өpт oшaғы үшiн өpттiң ұзaқтығы, бөлмeдeгi 
жaнғыш мaйдың жaнyының мүмкiн шекті тeмпepaтypaсы-
ның жoғapылayы, oттeгi мөлшepiнiң aзaюы, CO жәнe CO
2 
мөлшepi есептелінеді.
Сурет 3. 
Өрт ошағы, сценарийлік үлгі көрініс
Eceптey нәтижeлepi
Өрт басталғаннан кейінгі уақыт
10 сек
20 сек
40 сек
Оттегі, кг/м
3
0,273
0,164
0,015
CO
2, 
кг/м
3
0
0,064
1,205
CO
, 
кг/м
3
0
0,35
1,13
HCl, кг/м
3
0
0,19
1,447
Тeмпepaтypа, °C
33,9
66,5
330
Көpiнyдiң жoғaлyы, м
25
3
0,05
а) 
б) 

---

457
“Young Scientist” . # 17 (307) . April 2020
Young Scientist Kazakhstan
Young Scientist Kazakhstan
в) 
г) 
д) 
е) 
Сурет 4. 
Ғимараттағы +1,7 м биіктікте өрттің қауіпті факторларының құрамының өзгеру динамикасы: а- оттегі, б — 
көмірқышқыл газы, в-көміртегі, г- хлорлы сутегі, д — темперетураның көтерілуі мен е — көрінудің жоғалуы
Берілген есептерден өрт үй-жайларындағы өрттің 
қауіпті факторларының өрістерін бөлудің біркелкі еместігін 
атап өтуге болады, ол бойынша өртке қарсы қорғаудың 
автоматты жүйелерінің іске қосылуы үшін сыни мәндер 
болатын бірінші қауіпті факторды анықтауға болады. 
Есептік мәндер бойынша нысанның өрт қауіпсіздігінің 
ең тиімді жүйесін таңдаймыз. Қауіпті факторлар динами-
касы көрсетілген математикалық үлгілеу нәтижелері сипат-
талған өрт пен тәжірибелік деректер сәйкес келеді, бұл си-
патталған шектеулер шеңберінде қарастырылып отырған 
математикалық үлгілеудің барабарлығын көрсетеді. Осы-
лайша, жүйенің анықталған қасиеттері инженерлік әдістеме 
жұмысында ұсынылған негізді құрайтын жану теориясы-
ның қарапайым өрнектері бойынша негізгі сипаттама-
ларды қысқа уақытта әрі визуалды есептеуге мүмкіндік 
береді.
Ә
дебиеттер:
1. Кошмаров Ю. А. Прогнозирование опасных факторов пожара в помещении: учебн. пос. — М.: Академия ГПС 
МЧС России, 2000. — 118 с.
2. Соколов С. В. Имитационная система моделирования развития и тушения пожара в здании и разработка 
на е
ѐ
основе тренажера по организации тушения пожаров // Проблемы безопасности и чрезвычайных 
ситуаций. — 2008. — № 2. — С.102–106.

---