Fiziologiyasi va gigiyenasi

Nazorat savollari:
1. Hujayra, t o 'q im a va a ’zolar tizimi haqida nim a bilasiz?
2. H ujayra tarkibiga kiruvchi organoidlar va ularning funksiyalarini 
avtib bering.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3. D N K va R N K larning funksiyalarning insonlar hayotidagi roii q a n ­
day?
4. Jinsiy hujayralar. ularning tuzilishi va rivojlanish xususiyatlarini 
aying.
5. O v o g en ez va sp erm ag en ez nima?
6. O talanish va ho m ilan in g rivojlanish bosqichlarini ayting.
7. Irsiyat va tashqi muhit omillarini tushuntiring.
8. E k o lo g ik m uhitning nisbatan doim iyligini ta 'm in la s h d a inson omi- 
lining ta'siri qanday?
I l l BOB. ASAB TIZIM I FIZIOLOGIYASI
3. 1. Asab tizim ining umumiy tuzilish rejasi va rivojlanishi
Asab tizim ining ahamiyati. 
Asab tizimi ayrim a'zolar va 
a'zo lar tizimlari orasidagi o'zaro aloqani bogMash yo'li bilan or- 
ganizmdagi bajarilayotgan funksivalarni yaxlitligini ta'm inlaydi. 
U turli a'zolar faoliyatini boshqaradi va koordinatsiyalaydi. butun 
organizm faoliyatini yaxlit tizim singari tashqi va ichki muhitni 
o'zgaruvchan sharoitiga moslaydi. Asab tizimi yordam ida tashqi 
atrof-m uhitdan va ichki a'zolardan turli-tum an qo'zg'atuvchilarni 
qabul qilish va uning tahlilini bajaradi hamda ushbu qo'zg'alishlar- 
ga javob reaksiyasini qaytaradi.
Organizm funksiyalarining asabli boshqarilish mexanizmlari 
gumoralli boshqarilishga nisbatan ancha takomillashgan hisoblana­
di. Bu esa quyidagicha ta'm inlanadi: birinchidan, q o 'zg 'alish asab 
tizimi bo'ylab juda tez tarqaladi (sekundiga 100-120 m gacha) ik- 
kinchidan, nerv impulslari aniq a'zolarga keladi va shuning uchun 
ham asab tizimi orqali bajariladigan javob reaksiyalari funksiyalar- 
ni gumoralli boshqarilishiga nisbatan faqatgina juda tez yetib bor- 
masdan balki juda aniq ham bajariladi.
60
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shu bilan birga. shuni qayd qilish kerakki, organizmni tashqi 
muhit shart-sharoitlariga to 'lig 'ich a va nozik moslashishini bosh­
qarilishi asab va gumoral mexanizm larning o'zaro aloqasi bilan 
bajariladi.