Fiziologiyasi va gigiyenasi

Leykotsitlarning ahamiyati. 
Leykotsitlarning asosiy funksiya- 
si - qon va to'qim alarga tushayotgan mikroorganizm lardan. bego- 
na oqsillardan. yot tanachalardan organizmni himoya qilishdir.
Leykotsitlar yolg'ondakam oyoqsimon o'sim talar chiqarib 
o 'z-o 'zid an harakat qilish xususiyatiga ega. Ular qon tomirlari- 
dan chiqib, organizmning turli to'qim alarining hujayralari orasida 
harakat qiladi. Qonning harakati sekinlashganida leykotsitlar kapil- 
larlarning ichki yuzasiga vopishib qoladi va hujayralar endoteliyasi 
kapillarlari orasida tiqilishib katta miqdorda tom iiiardan chiqadi. 
O 'zlarining harakati an is hi davomida uchragan mikroblarni va bosh-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qa begona tanalarni ushlab oladi va hujayra ichida hazmlanishga 
m ajbur etadi 
(fagasitoz
). Leykotsitlar ju da faol qon tom irlarining 
jarohatlanm agan devorlaridan va membranalardan juda yengil o'ta- 
di. to ‘qimalarda hosil bo'ladigan turli kimyoviy moddalar ta ’siri 
ostida biriktruvchi to'qim alarda bemalol harakatlanadi (diapediz).
Leykotsitlar qon tom irlarida devorlar bo'vlab harakatlanadi. 
ayrim paytlarda qon oqim iga qarshi yo'nalishda ham harakatlanadi. 
Levkotsit turlarining barchasini harakatlanish tezligi bir xil emas. 
Eng tez harakatlanuvchi leykotsit turi bu neytrofildir - 1 daqiqada 
30 ink. limfositlar va bazofillar esa juda sekin harakatlanadi, bolalar 
kasallanganida leykotsitlarning harakatlanish tezligi odat bo'yicha 
ortadi. Bu esa organizmga kirgan kasallik chaqiruvchi mikroblar 
o 'z hayoti faoliyatida ajratadigan odam lar organizmi uchun zaharli 
bo‘lgan toksinlar ishiab chiqilishi bilan bog'liq. Aynan toksinlar 
leykotsitlarning harakatini tezlashishini chaqiradi.
Leykotsitlar mikroorganizm larga yaqinlashgach, o'zlarining 
oyoqsimon qismi bilan ularni o'rab oladi va sitoplazmasining ichi­
ga qarab tortadi