Fiziologiyasi va gigiyenasi

Eritrotsitlarning cho'kish tezligi (EChT). 
Agar qonni ivimay- 
digan holga keltirib va uni kapillarli naychalarda qoldirilsa, undagi 
eritrotsitlar og'irlik kuchiga k o 'ra cho'ka boshlaydi. U lar m a iu m
tezlikda cho'kadi, ularning tezligi erkaklarda 3 -9 mm/soat, ayollar- 
da - 7-12 mm/soatni tashkil etadi.
Yangi tu g ’ilgan bolalarda eritrotsitlarning cho'kish tezligi ancha 
sust (1 dan 2 mm gacha soatiga) 3 yoshgacha b o ig a n bolalarda 
EChT soatiga 2 mm.dan 17 mm ga b o ig a n o ic h am d a o ’zgarib 
turadi. 7 yoshdan 12 yoshgacha EChT 12 mm dan oshmaydi.
Eritrotsitlarning cho’kish tezligini aniqlash tibbiyot amaliyoti- 
da muhim diagnostik ahamiyatga ega. Sil kasalligi bilan kasallan- 
ganda, turli yallig’lanish jarayonlarida organizmda eritrotsitlarning 
cho'k ish tezligi ortadi. Bunday holatning yuzaga kelishi y allig ia- 
nish paytlarida qon tarkibidagi globulin oqsilining miqdori ortadi; 
globulinlar, eritrotsitlar tom onidan so'rilganligi sababli ularning 
yuzasining xususiyatlarini o'zgartiradi va EChT tezlashtiradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Leykotsitlarning shakli va miqdori. 
Leykotsitlar yoki oq 
qon tanachalari - bular rangsiz yadro saqlovchi hujayralar bo'lib, 
turli shaklda bo'ladi. S og'lom odam larning 1 m m ' qoni tarkibi­
da 6 -8 ming leykotsitlar saqlanadi. Qondan tayyorlangan surtma 
m ikroskop ostida qaralganda turli-tuman shakldagi leykotsitlarni 
kuzatish mumkin. Odatda. leykotsitlarning ikki guruhi farqlana- 
di: donador va donasiz. Donador leykotsitlarning sitoplazmasida 
m avda-m ayda donachalar (granulalar) bo'lib. ular turli bo'yoqlar 
bilan ko'k, qizil va binafsha ranglarga bo'yaladi. Donasiz shakldagi 
levkotsitlarda bunday donachalar yo'q.
21-rasm.
Leykotsitlar tomonidan bakteriyalarning fagositoz