O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi sog`liqni saqlash vazirligi toshkеnt farmatsеvtika instituti

Kimyoviy tarkibi. 
Yer ustki qismi tarkibida 4,5 foiz flavonoidlar, antotsianlar 
(gullarida 0,43 foiz), fenolkislotalar (3,2 foiz), 5,15 foiz iridoidlar, 2,19 foiz 
kumarinlar, 0,1 foiz efir moyi, 0,13 foiz karotinoidlar, vitamin C (55 mg foiz), 
organik kislotalar (1,76 foiz), 4,84 foiz qandlar, 2,3 foiz oshlovchi 
va 
boshqa 
moddalar bor. 
Ishlatilishi. 
Qo'ziquloqning yer ustki qismini damlamasi tinchlantiruvchi vosita 
sifatida ishlatishga tavsiya qilingan. O'zbekiston Sog'liqni saqlash vazirligi tibbiyot 
amaliyotida shu maqsadda qo'ziquloq damlamasini respublika hududida ishla tishga 
ruxsat bergan. 
Dorivor preparatlari. Mahsulot damlamasi. 
ZARAFSHON ARCHASI MEVASI - FRUCTUS JUNIPERI ZERAVSCHANICAE 
O'simlikning nomi.
Zarafshon archasi — 
Juniperus zeravs-
chanica Kom.; 
Oilasi-
sarvidoshlar
— Cupressaceae.
Zarafshon archasi (qizil archa) ikki uyli, shox-shabbasi qalin, oval yoki konussimon, 
bo'yi 20 m gacha bo'lgan qizg'ish po'stloqli daraxt yoki ba'zan buta. Shoxlari 
yo'g'on, uchidagilari yashil-ko'kimtir, ingichka (yo'g'onligi 1-1,5 mm). Barglari 
tangachasimon, cho'ziq-tuxumsimon, o'tkir uchli. Erkak gullari (changchi boshoqchalar) 
kengtangachali, sporangiyalari 3-6ta, erkin holda; urg'ochi qubbalari o'zaro 
birlashgan, mevalari yeti-lish oldida shishib qalinlashadigan 3—9ta tangachadan 
tashkil topgan. Mevasi — sharsimon, qisqa bandli, xomligida yashil, pishganida to'q 
qo'ng'ir rangli, qattiq, 2-3 (ba'zan 4) urug'li g'udda meva. 
Aprel-iyun oylarida gullaydi, mevasi kelgusi yili oktabr-dekabr oylarida pishadi. 
Geografik tarqalishi.
Asosan, Pomir-Oloy, Tyan-Shan (Qora tog'gacha) tog' 
tizmalaridagi, dengiz sathidan 1000 m dan 2500 m gacha bo'lgan balandlikdagi adir va 
tog'larda, toshli hamda chag'ir toshli yonbag'irlarda o'sadi. O'zbekistonning Toshkent, 
Farg'ona, Samarqand va Buxoro viloyatlarida uchraydi, ba'zan katta archazorlar tashkil 
qiladi.