O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi sog`liqni saqlash vazirligi toshkеnt farmatsеvtika instituti

m 
balandlikda joylashgan
. 
Uning quyi chegarasi 
pastki qatlamdagi (tog‘) daraxt butali o‘simliklar bilan birlashib ketgan. 
YOg‘ingarchilikning qaysi vaqtga to‘g‘ri kelishi aniq emas, avgust va sentyabr 
oylarida yog‘ingarchilikning eng kam vaqtdir.Vegetatsiya davri yozga to‘g‘ri keladi. 
Mezofill jamoaning tarqalish va rivojlanishi yaylovning pastki joylari uchun – turli 
o‘tli o‘tloqlar, yaylovning yuqori joylari uchun – past bo‘yli o‘tli o‘tloqchalar 
xarakterlidir. YAylovning pastki joylari yuqoridagilaridan farqli ba’zi yotib o‘suvchi 
va past bo‘yli butalar, masalan, turkiston archasi - Juniperus turkestanica, na’matak 
turlari – Rosa sp., qayin - Betula va boshqalar tarqalgan, shu bilan bir qatorda tog‘ 
ustidagi kserofitlar edifikatorlar bilan rivojlangan (Onobrychis echidna i 
Acantholimon).
Yaylovning yuqori qatlami tog‘ tizmasining 3000-3200 m dan baland bo‘lgan 
qiyaliklarni egallaydi, yuqori chegarasi esa doimiy qorlikkacha va yirik toshli 
cho‘qilargacha borib qadaladi. O‘zbekiston yaylov qatlamining o‘simliklar o‘sadigan 
joylar o‘zining toshli va cho‘qqililigi sababli ajrim-ajrim xamda kserofillidir. Bu erda 
quruq toshli cho‘l va o‘tloqli qoplamalar aloxida bo‘lib, Fectuca valesiaca, tog‘usti 
kserofitlar Cousinia francheti i Scorzonera acantoclada lar uchraydi. Past bo‘yli 
o‘tloqchalar umuman olganda uncha katta bo‘lmagan maydonlarni egallaydi.
Past bo‘yli o‘tlar o‘sadigan o‘tloqlar odatda alp nomi bilan ataluvchi yuqori 
yaylovlarni egallaydi. Ular O‘zbekistonda keng tarqalgan, lekin uncha katta 
bo‘lmagan massivlarni tashkil etadi. Tog‘ning yuqori o‘tloqlar asosini rang-barang 
o‘tlar: ostrolodka, gorechavka, navro‘zgul, ayiqtovonlar, yovvoyi piyozlar, 
g‘ozpanjalar va ko‘pgina boshqalar o‘sadi. 
Shu bilan bir qatorda donlilar (alp myatligi, alp timofeevkasi va b.) osokalilar (qora 
gulli osoka, yumaloq gulli osoka,past bo‘yli kobreziya va b.) xarakterlidir.
Tog‘ usti kserofitli o‘simlik qoplamalri O‘rta Osiyo tog‘larining janubiy qismi uchun 
xarakterli xisoblanadi. Bu o‘simlik qoplamasi tarkibi bo‘yicha bir xil emas; ularning 
tuzilishida biologik, shu bilan birga ekologik turlarida ishtirok etadi.
Masalan, (tikanli o‘tlar), cho‘l o‘simliklari - Festuca valesiaca, Stipa trichoides, S 
lipskyi, Phleum phleoides, Poa relaxa va b.. Bundan tashqari ba’zi xollarda bular 
bilan mezofill vakillari bo‘lgan o‘tloq o‘simliklari - Hordeum turkestanicum, H. 
brevisubulatum, Sagex litvinovii, S. Stenophylloides, Artemisia dracunculus. 
O‘zbekistonda madaniy o‘simliklarni tarqalishi keskin ikki qismga: sug‘oriladigan 
tumanlar yoki oazislar va sug‘orilmaydigan tumanlarga bo‘linadi. 
Oazislar asosan Turon past tekisliklarida joylashgan bo‘lib, u cho‘l zonasiga tegishli. 
Ular o‘simliklar qoplamasining juda ko‘pligi, atrofagi kengiklari bilan ajralib turadi.