Toshkent 2014 B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov o

Bug‟doy va boshqa donlarning isloslanganlik kondisiyasini hisoblab 
chiqing 
10-jadval
Begona aralashrnalar 
Har bir partiya donning ifloslanganligi yoki ifloslanmaganligini aniqlash donning 
sifatini baholashda shartli zaruriyat hisoblanadi. Dondan mahsulot tayyorlashda har bir 
to‟plamning o‟t urug‟i yoki boshqa don turlari bilan ifloslanmaganligini aniqlash uning 
sifatiga ma‟lum darajada ta‟sir ko‟rsatadi. Shuning uchun ifloslanishning tarkibini bilish 
va turkumlashni quyidagicha tartibga solish, muhim ahamiyatga ega.
Yovvoyi о ’tli va boshqa aralashmalar
:
 
1.
mineral aralashma (tuproq-qum);
2.
organik aralashma (o‟simlik qismi); 
Fraksiyalarning
nomi
Og‟ir- 
lik, gr
Tarkibi gr
Tarkibi,
%
Ortiqchasi
1-
aniqlash
2-
aniqlash
3-
o‟rtacha 
Madaniy
o‟simliklar 
Begona aralashma
Donli aralashma
Asosiy
Chegaralangan
Asosiy
Chegaralangan
Kuzgi bug‟doy 
Bahorgi bug‟doy 

---

8 2
3.
maxsus hisobga olinadigan aralashmalar (temir va tosh);
4.
Yovvoyi o‟tlarning urug‟i;
5.
buzilgan navlar (chirigan, po‟kak), bosilgan, ko‟mirlangan, mita tushgan va boshqalar; 
6.
zararli aralashmalar, kasallik va zararkunandalar.
Asosiy don navlari
:
 
a)
don shaklining o‟zgarishi (ko‟kargan don, qurg‟oqchilik tufayli yaxshi yetilmagan 
don);
b)
to‟liq yetilmagan don (dumbul yoki etilmasdan sovuq o‟rgan don); v) quritishda yoki 
saqlashda o‟z-o‟zidan qizib ketgan donlar; 
g) bo‟lingan donlar (yarmiga yaqin); 
d) boshqa madaniy o‟simliklarning donlari. Bular sifati jixatidan madaniy navga yaqin 
bo‟lib, ulardan ma‟lum darajada foydalanish mumkin. 
Yuqoridagi punktlar bo‟yicha aralashmalar turi va miqdori aniqlangach don partiyasi 
muayyan maqsadda foydalanish uchun tavsiya qilinadi.