А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

 
 
4.1. 
Инвестицияларнинг мазмуни ва уларни ҳисобга олишнинг вазифалари.
 
Инвестиция инглизча 
investment
сўзидан олинган бўлиб, сармоя қўйиш деган маънони 
англатади. Ўзбекистон Республикасининг «Инвестиция фаолияти тўғрисида»ги Қонунининг 2-
моддасига биноан, 
инвестициялар
- иқтисодий ва бошқа фаолият объектларига киритиладиган 
моддий ва номоддий неъматлар ҳамда уларга доир ҳуқуқлар. 
Инвестицияларнинг иқтисодий мазмунига кўра қуйидаги турлари мавжуд: 
- реал инвестициялар; 
- молиявий инвстициялар; 
- интеллектуал инвестициялар. 
Реал инвестициялар
- бу корхона асосий воситаларини вужудга келтириш ва такрор 
ишлаб чиқаришга, шунингдек, моддий ишлаб чиқаришнинг бошқа шаклларини 
ривожлантиришга қўшиладиган инвестициялардир. Бухгалтерия ҳисобида бу турдаги 
инвестициялар капитал қўйилмалар сифатида эътироф этилади. 
Молиявий инвестициялар
- даромад олиш (худди фоизлар, роялти, дивидендлар ва 
ижара ҳақи сингари) ва асосий капитал қийматини кўпайтириш мақсадида унинг тасарруфида 
бўлган корхона активларидир. 
Молиявий инвестициялар 
(12-сонли БҲМС бўйича) - хўжалик юритувчи субъект 
тасарруфидаги даромад олишга (фоиз, роялти, дивиденд ва ижара ҳақи шаклида) мўлжалланган, 
инвестиция қилинган сармоя қийматининг ортиши ёки инвестиция қилувчи компания бошқа 
наф олиш учун фойдаланадиган активлар. 
Молиявий инвестициялар -
бу фоизлар, дивидендлар, роялти ёки ижара ҳақи, 
инвестицияланган томондан бошқа тушумларни олиш мақсадида хўжалик юритувчи субъект 
ихтиёридаги активлардир. 
Интеллектуал инвестициялар
- бу корхонанинг интеллектуал бойликларни харид 
қилишга сарфлаган маблағларидир. 
Инвестициялар ҳисобининг вазифалари. 
Узоқ 
муддатли 
молиявий 
инвестицияларни 
ҳисобга 
олишнинг 
вазифалари 
қуйидагилардир: 
- узоқ муддатли молиявий инвестицияларни ва улар бўйича олинган даромадларни ўз 
вақтида ва тўғри аниқлаш; 
- узоқ муддатли молиявий инвестициялар учун ажратилган маблағларни ўз вақтида 
ҳисобдан чиқаришни таъминлаш; 
- узоқ муддатли молиявий инвестицияларни ҳисобга олишда БҲМСларини кенг қўллаш; 
- узоқ муддатли молиявий инвестициялардан олинган даромадларнинг корхона молиявий 
натижаларида акс эттирилишини таъминлаш; 
- узоқ муддатли молиявий инвестициялардан олинган даромадлардан бюджетга тегишли 
қисмини амалдаги меъғрий ҳужжатларга, Солиқ Кодексининг талабига мувофиқ тўғри 
ҳисоблашни ташкил қилиш, бюджетга тегишли қисмини ўз вақтида ўтказишни таъминлаш; 

---

102 
- узоқ муддатли молиявий инвестициялар ҳисобига келиб тушган маблағлардан корхонани 
кенгайтириш, ривожлантириш ва корхона жамоаси эҳтиғжи учун ишлатишни таъминлаш.