А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

Маҳсулотни сотиш билан боғлиқ харажатлар қуйидагилардан иборат: 

идиш ва ўрамаларни тайёрлаш билан боғлиқ ёрдамчи цехлар хизмати; четдан 
сотиб олинган идишнинг қиймати; идишнинг таъмирланиши ва таркиби бўйича 
тўловлар; идиш ва ўрамаларнинг қиймати сотиб олувчи томонидан қўшимча 
тўланмаган ҳолларда улар қийматининг бошқа ташкилот томонидан тўланиши. 

тайёр маҳсулот омборларини асраш, омборхоналарини, тушириш-ортиш машина 
ва ускуналарнинг (кранлар, электрокаралар ва бошқалар) эскириши, омбор 
ишчиларининг меҳнат ҳақлари. 

маҳсулотларни жўнатиш бекати ёки портларга етказиб бериш, вагонларга, 
контейнерларга, кемаларга ортиш бўйича транспорт харажатлари; ихтисослашган 
экспедиция контораларининг хизматларини тўлаш, агар нархи жўнатиш франко-
станция белгиланса; агар нархи белгиланган франко-станция бўлса темир йўл 
тарифи ёки сув фрахти ёки бошқа транспорт харажатларини тўлаш. 
 
Назорат учун саволлар 
1. Моддий ишлаб чиқариш харажатлари ва маҳсулот таннархи ҳисобини тартибга солувчи 
қонуний ва меъёрий ҳужжатларни айтиб беринг? 
2. Меҳнат ҳақи ва устама харажатларини туркумлашдан мақсад нима? 
3. Устама харажатлар ҳақида тушунча деганда нимани тушунасиз? 
4. Устама харажатлар ишлаб чиқарилган маҳсулотлар бўйича таннархга қўшиладиган 
харажатларни умумлаштириш ва уларни тақсимлаш қандай ҳисобланади? 
5. Устама харажатлар динамикаси ва уни назорат қилиш қандай амалга оширилади? 
 
 
 
8-Мавзу. Маҳсулот, товар (иш, хизмат) лар ва уларни сотиш ҳисоби 
8.1.Маҳсулот (товар, иш ва хизмат) ларнинг баҳоланиши ва уларни ҳисобга олиш 
вазифалари. 
8.2.Маҳсулотни юклаб жўнатиш ва сотиш жараёнини ҳужжатларда расмийлаштириш.
8.3.Ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг синтетик ва омбордаги ҳисоби.
8.4.Тайёр маҳсулотларни сотишдан олинган тушум ҳисоби.
8.5.Харидор ва буюртмачилардан олинган аванслар ҳисоби.
8.6.Товарларни сотишдан олинган тушум ҳисоби.
8.7.Ишларни бажариш ва хизматларни кўрсатишдан тушум ҳисоби.
8.8.Товарлар экспорти бўйича хисоб-китоблар ҳисоби.