N. A. Egam berdieva arxeologiya ( 0 ‘quv qo‘llanma)

D avan d avlati, 
X orazm va S u g ‘d hududlari 
Q a n g ‘ d avlati 
tarkibida 
boMgan. Q a n g ‘ davlatiga saklar asos solgan. Mil.av II-mil. I asrlarda 
Q a n g ‘ davlati y anada rivojlandi va X o razm erlari h am shu davlat 
tarkibiga kirgan. Q a n g ‘ davlati tashkil to pganda uning markaziy Choch 
boMib, bu erda poytaxt sh ah ar Q anqa (K angdiz) jo y lash g an edi. Qadim gi 
C hoch hududida antik davrga m ansub 97 ta yo d g o rlik topilgan boMib, 
shulardan 23 tasi shahar harobasidir.
Q anqa 
Toshkent 
viloyatining 
O q q o ‘r g ‘on 
tumani 
hududida 
O h an g aro n daryo h ududida joylashgan. Y odgorlik mil.avv. Ill- mil. XII 
asrlarga oid. 
Q an q a xitoy y o z m a m anbalarida Bityan, o ‘rta asrlarda 
H arashkent nomi bilan atalgan. Yodgorlik dastlab 1898 yilda Turkiston 
arxeologiya havaskorlar to ‘garagi a ’zolari tom onidan topilgan. XX 
asrning 60-70 yilllarida O 'z b e k isto n respublikasi FA Arxeologiya 
instituti to m onidan tadqiqot ishi olib borildi. Q an q a t o 'g 'r i to ‘rtburchak 
shaklida qurilib, um um iy m aydoni 200 ga. Bir necha qator mudofaa 
devori va xandaklar bilan o'r alg an . 
S hahar ark, uchta shahriston va 
rabotdan iborat. U erdan kum ush va mis tangalar, oltin va qim m atbaho 
toshlardan ishlangan taqinchoqlar, sopol haykalchalar, ostodon, mehnat 
qurollari v a devoriy suratlar topilgan. Mil. XII asrda O hangaron daryosi 
o 'z a n in in g o'zgarishi tufayli suvsiz qolib harobaga aylangan.
Q adim gi dav r m e ’moriy obidalarida tasviriy sa n ’at keng q o'lla- 
nilgan. Masalan, D alvarzintepa ibodatxonasining Baqtriya xudolariga 
b ag 'ish lan g an devoriy s u r ’atlari, 
Fayoztepa 
va Q oratepa Budda 
ibodatxonalaridagi devoriy suratlar, T u p ro q q a F a va E rq o ‘r g ‘on devoriy
108

---

rasmlari bunga misol b o ‘la oladi. Lekin tasviriy sa n ’at monum ental 
s a n ’atning ustivor yo'nalishi hisoblanmagan, u haykaltaroshlik bilan 
b o g ‘liq holda rivojlangan. Haykaltaroshlikning asl namunalari Shim oliy 
Tohariston va Xorazm madaniyatida o ‘zining yorqin ifodasini topgan.
B aqtriya-T oharistonda 
eng 
qadimgi 
haykallar 
kompozitsiyasi