Эргаш Ғозиев

“Шахснинг ижтимоий шартланган 
хусусиятлари”
деб аталиб, ўнта фазилатни ўзида мужассамлаштиради 
(иймон-эътиқодлилик, 
собитқадамлилик, 
ҳамиятлилик, 
беғаразлик, 
ҳақгўйлик, 
камтарлик, 
адолатлилик, 
инсонпарварлик, 
фидоийлик, 
ватанпарварлик). Учинчи блок 
“Шахснинг умумий хусусиятлари”
деб 
номланиб, у қуйидаги хислатларни қамраб олади: мулоқотмандлик, 
ташаббускорлик, ҳаракатчанлик, зукколик, синчковлик, меҳнатсеварлик, 
қатъиятлилик, 
қулайликка 
интилувчанлик, 
мустақиллик, 
ўзини 
бошқарувчанлик. Методиканинг тўртинчи блоки 
“Шахснинг ўзига хос 
хусусиятлари”
дан иборат бўлиб, “Ўзга кишиларнинг психологик 
хусусиятлари ва ҳолатларини тез илғашга қобиллик” “Ўзгалар ички 
кечинмалари ва ҳисларини ўзиникидай қабул қилишга мойиллик” сингари 
ўнта мураккаб вазият ҳамда ҳолатларга нисбатан муносабатни холисона 
билдиришга (аниқлашга) қаратилган шахс учун бетакрор хусусиятлар бўйича 
маълумотлар тўплашга хизмат қилади Ҳатто унинг таркибига “Шахслараро 
муомалада шахсий позицияга эгалик”, “Хулқ, фаолият ва муомалада 
одоблилик” каби ўзига хосликни ўзида мужассамлаштиришга йўналтирилган 
ҳолатлар мавжуддир. Шахснинг ўзига хос хусусиятларининг роли, аҳамияти 
тўғрисидаги маълумотлар тадқиқот учун қанчалар муҳим эканлигини 
такрорлаш айни муддаодир. 
Таҳлил қилинаётган методиканинг бешинчи блоки 
“Ижтимоий таъсир 
этувчанлик”
дан
 
ташкил топган бўлиб, ижтимоий воқеликка нисбатан 
шахснинг муносабатини ўзида акс эттиради. Ўзидан кўриниб турибдики, 
ижтимоий таъсир этувчанлик шахснинг фаоллиги, ўзининг “Мен”лигини 
юксак даражада ҳис қилишни англатиб келади. Худди шу боис, ушбу блок 
ёрдамида комилликнинг мураккаб кўрсаткичини ёритиш имконияти вужудга 
келиши мумкин. Бу восита орқали “Мен”лик билан “Биз”лик ўртасидаги 
масофа, оралиқ ўта қисқарганлигини аниқлаш борасида маълумот тўпласа 
бўлади. Мазкур блокнинг баъзи бир таркибларидан намуна келтириш 
фикримизни далиллашга ёрдам беради. Чунончи, “Бошқа эътиқодли 
кишиларга, ўзига хос омилларга ва мантиқий далиллашга таъсир ўтказишга 
топқирлик”, “Ўзининг ҳиссиёти ва эмоцияси билан ўзгаларга таъсир этишга 
уқувчанлик” ёки “Миллий ғоя ва миллий истиқлол мафкурасига 
садоқатлилик” шулар жумласидандир. 
Олтинчи блок