Navoiy Davlat Konchilik institute ―Konchilik‖ fakulteti

Tsementlangan  cho’kindi  jinslar.  Tabiatda  chaqiq  yumshoq  jinslar  faqat  qatlamlanib,  zichlashib 

tarqalmasdan,  balki  yer  ostida  siljiyotgan  suvlar  eritib  olib  kelgan  oxak,  magniy,  temir,  kremniy  va  gil 

moddalar ta'sirida tsementlanishi xam mumkin. Bu xolda moddalar yumshoq jinslar oralariga kirib cho‘kishi, 

natijasida  jins  zarrachalarini  bir-biriga  biriktirib  tsementlaydi.  Natijada  konglomerat  (shagaltosh),  brekchiya 

(qirrali tosh), qumtosh, alevrolit, argillit va boshqa jinslar hosil bo‘ladi. 

Konglomyerat (shag‘altosh) - silliqlangan shag‘al, brekchiya - qirrali (sheben) jinslarining temir, fosfor, 

oxak, kremniy yoki gilli moddalar bilan tsementlanib birikishidan hosil bo‘ladi. Xajmiy og‘irligi 1500 - 2900 

kgG`m3. Mustaxkamligi 5 dan 160 MPa gacha. 

Qumtoshlar  qumlarning  tsementlanishi  natijasida  paydo  bo‘ladi.  Ayniqsa,  kremniy  oksidi  yordamida 

birikkan, tsyementlangan qumtoshlar mustaxkam va nurash jarayoniga chidamli bo‘ladi. Xajmiy ogirligi 1800 

- 2500 kgG`m3, mustaxkamligi 5...200 MPa. 

Alyevrolitlar  qumoq  tuproqning  tsementlanishidan  hosil  bo‘ladi.  Alevrolitlar  jichlashgan  jins  bo‘lib, 

suvda ivimaydi va o‘z xossalariga ko‘ra qumtoshlarga yaqin turadi. 

Argillitlar  -  tsementlangan  gil  tuproq  bo‘lib,  suvda  ivimaydi.  Tsementlanish  va  yangi  jins  hosil  bo‘lish 

jarayonida birlamchi gilli moddalarning bir qismi xlorit, muskovit va boshqa minerallarga aylanadi.