Navoiy Davlat Konchilik institute ―Konchilik‖ fakulteti

Daryoning  geologik  ishi.  Eroziya  quruqlik  yuzasidan  oquvchi  suvlar,  asosan  daryo  suvlari  natijasida 

vujudga keladi. Eroziya so‘zi daryolarning yemirish ishini bildiradi. Daryolarning ishi:  

a) o‘zanni chuqurlatib, soxilni yuvib ketishda; 

b) siniq jinslarni oqizib ketishda,  

v) soxilda paydo bo‘ladigan va daryo o‘zanini to‘ldirib yuboradigan toshlarni oqizib ketishda; 

d) mayda tosh parchalarini yotqizishda yaqqol ifodalanadi. Oqar suvning eroziyasi natijasida tog‘ jinslari 

yuvilib, usti ochilib qoladi ba'zan suv chuqur uyib yuborib, jar hosil qiladi 

1. Chuqurlama eroziyada daryo baland joylardan pastga tomon katta kuch bilan oqib tushadi, shunda suv 

o‘zanni o‘yib ketadi va daryo suvi ancha pastlikdan oqa boshlaydi. 

2. Yonlama eroziya daryoning o‘rta oqimida ro‘y beradi. Daryoda oqib o‘tayotgan suv daryo tagini yuvib 

yubormay, balki ikki yon soxilini o‘yadi. Bunday daryolar tekislikda meandralar hosil qiladi.  

Daryolar  dengiz  va  ko‘llarga  quyiladigan  yerlarda  deltalar  hosil  qiladi.  Bu  yerda  daryo  o‘zaning  shakli 

likopchasimon bo‘ladi. Daryoning kelib quyiladigan joyi (birinchi yemirish boshlanadigan joy) eroziya bazisi 

deb  ataladi.  Eroziya  bazisidan  daryo  suvining  yuqori  oqimi  tamon  yemirishi  regressiv  (chekinish)  eroziya 

deyiladi. 

Tipik  oqim  uch  qismga  bo‘linadi  va  ularning  xar  biri    bir  qancha  ayrim  xususiyatlarga  ega.  Yuqori 

oqimda  to‘planuvchi  xavzada-oqiziladigan    matyeriallar  ko‘p  bo‘ladi,  o‘rta  qismida  -  oqib  ketadigan