O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi falsafa ma’ruzalar matni


Fazo  va  vaqtning  xususiyatlari



Download 1,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet117/246
Sana27.03.2021
Hajmi1,61 Mb.
#62197
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   246
Bog'liq
16586 Falsafa asoslari.doc

Fazo  va  vaqtning  xususiyatlari.  Fazo  va  vaqt  borliq  miqdoriy  va  sifatiy  jihatlarni  ifodalashiga  qarab, 
metrik  va  topologik  xususiyatlarga  ega.  Fazo  va  vaqtning  metrik  xususiyatlari  borliqning  miqdoriy 
munosabatlarini  aks  ettirib,  o’lchanadigan,  ko’zga  tashlanadigan  va  nisbiy  tabiatli  xususiyatlaridir.  Ularga 
ko’lam, bir jinslilik, izotroplik (anizotroplik) kabi xususiyatlar kiradi.  
Fazo va vaqtning topologik xususiyatlari esa, borliqning tub sifatiy jihatlarini ifodalaydi. Bunday xususiyatlarga 
uzuksizlik,  bog’langanlik,  o’lchamlilik,  kompaktlik,  tartiblanganlik  singari  xususiyatlar  kiradi.  Vaqtning 
topologik xususiyatlariga orqaga qaytmaslik, bir o’lchamlilik kabi xususiyatlar qo’shiladi.  
Fazo  (vaqt)  ning  metrik  o’zgarishlari  borliq  strukturasini  jiddiy  o’zgartira  olmaydi,  topologik  o’zgarishlar  esa 
borliqning sifatiy o’zgarishiga sababchi bo’ladi. Masalan, bir bog’langan sistemaning ko’p bog’langan sistemaga 
o’tishi fazo topologiyasini tubdan o’zgartiradi, ya’ni fazoning ikki nuqtasini tutashtiruvchi turlicha yo’llar paydo 
bo’ladi. Bunday fazoda katta  idishning ichiga  kichik idishni sig’dirish mumkin bo’ladi.  O’lcham darajasi ko’p 
bo’lgan sistema o’lchov darajasi kam bo’lgan sistemaga nisbatan ko’rinmas va murakkab bo’ladi. Shuningdek, 
fazo  va  vaqtning  metrik  xususiyatlarini  kuchli  o’zgarishi  topologik  xususiyatlarining  o’zgarishiga  olib  kelishi 
mumkin.  Masalan,  fazoning  egrilik  darajasi  kuchli  o’zgarsa,  bir  bog’langan  fazo  ko’p  bog’langan  fazoga 
aylanishi mumkin.  



Download 1,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   246




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish