4-Mavzu. Transformatorlar. Reja

4.16-rasm. Payvandlash transformatorining sxemasi 

 

Qisqa  tutashuv  bo‘lganda  drossel  elektr  yoy  va  transformatorning  tokini 

cheklaydi.

 

Transformator salt ishlaganda U

20

 = 60‚70 V, nominal yuklama bilan ishlaganda 

esa 30 V ni tashkil etadi.

 

 

6. Transformatorning tashqi xarakteristikasi va undagi kuchlanishning  

o‘zgarishi

 

Birlamchi chulg‘am kuchlanishi U

1

 va quvvat koeffitsienti o‘zgarmas bo‘lganda 

ikkilamchi  chulg‘amdagi  kuchlanish  U

2

  ning  yuklama  toki  I

2

  ga  bog‘liqligini 

ifodalovchi egri chiziq U

2

= f (I

2

) transformatorning tashqi xarakteristikasi deyiladi.

 

---

 

4.17-rasm 

4.17-rasmda 

transformatorning  turli  xil  xarakterdagi  yuklamalarga  oid  tashqi 

xarakteristikasi  ko‘rsatilgan.  Xarakteristikadan  ko‘rinadiki,  aktiv  yuklamada  aktiv-

induktiv yuklamada esa cosφ<1 va faza siljish burchagi 

φ

>0 bo‘ladi. Nihoyat aktiv-

sig‘im  yuklamada  cosφ

2 

<1  va 

φ

<0  dir.  Ikkilamchi  chulg‘amdagi  kuchlanishning 

o‘zgarishi: 

                                           

     

 

 

  

  

 

 

  

 

  100                 (4.16)

 

 

Bu  yerda:  U

2n

  =  U

20

  -  transformator  salt  ishlagan  paytda  ikkilamchi  chulg‘am 

uchlaridagi kuchlanish; U

2

 - transformator yuklama bilan ishlayotgandagi kuchlanish.

 

Tashqi  xarakteristikadan  ko‘rinadiki,  aktiv  va  aktiv-induktiv  yuklama 

(iste’molchi) uchun ishlayotgan transformatordagi kuchlanish nominalidan doim  ΔU 

ga  kichik,  aktiv-sig‘im  xarakterli  yuklamada  esa  ΔU  ga  ortiq  bo‘ladi.  Elektr 

iste’molchilari, asosan, aktiv-induktiv xarakterga ega bo‘ladi.

 

Liniyadagi 

kuchlanishlarning 

pasayuvini 

hisobga 

olib 

iste

,

molchiga 

o‘rnatiladigan  katta  quvvatli  transformatorlarning  chiqish  tomonidagi  kuchlanishi, 

odatda, nominaldan 5 % ortiq qilib loyihalanadi.