Biologik faol moddalar texnologiyasi

Kimyoviy-mikrobiologik 
usul 
(mikroorganizmlar 
yordamida 
aminokislotalar 
avlodini 
biotransformatsiyasi)
; 
- mikrobiologik sintez. 
Tabiiy oqsil saqlovchi substratlarning gidrolizi
24
Satoshi Omura Editor. The Search for Bioactive Compounds from Microorganisms. 
1.35-rasm. Aminokislotalarning tuzilishi. 

---

72 
Gidrolizi jarayonida oziq ovqat va sut ishlab chiqarish sanoatining chiqindilari kislota yoki 
ishqor eritmalari bilan 100-105 
0
S da 20-48 soat isitiladi. 
Ko‗pincha 20% li xlorid kislota eritmasidan qo‗llaniladi, bu o‗z navbatida oqsilning chuqur 
gidrolizini ta‘minlab beradi. 
Oqsil yo‗qotilishini kamaytirish uchun jarayon vakuum ostida yoki inert gaz muhitida olib 
boriladi, hamda oqsil massasini gidroliz uchun olingan kislotaning yuqori nisbatini saqlash kerak 
(200:1). Oqsil girolizatlari tibbiyotda, chorvachilikda, oziq ovqat va miekrobiologik sanoatda 
qo‗llaniladi. 
O‗simlik va hayvon tabiatli tabiiy materiallarning gidrolizatlaridan aminokislotalarning faol L-
izomerlarini olish ko‗pbosqichli va qimmatli tozalash bilan bog‗liqdir.
GIDROLIZ QANDAY JARAYON? 
Gidroliz – oqsil strukturasini o‗zgartiruvchi usul bo‗lib, bu jarayonda oqsil molekulalarining 
peptid bog‗lari uzilishi kuzatiladi. 
Bu jarayonda oqsil molekulalari suv bilan biriktiriladi va azot birikmalari xosil bo‗ladi. Gidroliz 
to‗liq yoki qisman bo‗lishi mumkin. 
To‗liq gidrolizlash jarayoni uchun xarorat 100 gradusgacha qizdirilganda va mineral kislota va 
ishqorlar ta‘sir ettirilganda sodir bo‗ladi.Bu holda, aminokislotalarni parchalanishi hisobiga 
gidrolizning oxirgi aralashmalari xosil bo‗ladi va o‗z ichiga erkin aminokislotalar, polipeptidlar, 
ammiak, oraliq mahsulotlar, karamelsimon uglevodlar va boshq. hosil qiladi.Biologik faol moddalar 
ishlab chiqarishda oqsil saqlovchi xom ashyolardan foydalaniladi va uni maxsus usullarda qayta 
ishlash kerak, ya‘ni oqsil molekulalarini tashkil etuvchi monomerlarigacha parchalanishi kerak.
Dolzarb masalalardan biri oqsil xom ashyolari gidrolizlanib oqsil gidrolizatlarini olish 
xisoblanadi va asosiy maqsadi sifatida qimmatbaxo biofaol birikmalar olinadi:
•
polipeptidlar
•
va erkin aminokislotalar.