Biologik faol moddalar texnologiyasi

Limon, izolimon, ketoglutar, qaxrabo, fumar va olma 
kislotalari – ko‗pgina aerob 
mikroorganizmlarning uch karbon kislotalari siklining intermediatorlari hisoblanadi. 
 
Glyukon, ketoglyukon va uzum
kislotalari – ba‘zi bakteriya va zamburug‗larning glyukoza 
oksidlanishini oraliq maxsulotlaridir (fosforlanishsiz). 
Sut kislotasi, moy va propion 
kislotalari anaerob bakteriyalarning uglevod metabolizmining 
so‗nggi mahsuloti hisoblanadi.
Sirka kislotasi 
– etanol 
oksidalishi maxsulotidir
. 
Alifatik mono- va dikarbon 
kislotalari – alkanlar oksidalanishining oraliq maxsulotlaridir.Karbon 
kislotalarini sintezini amalga oshirish uchun mahsus sharoitlarni yaratish kerak.Mikroorganizmlarni 
o‗sishi natijasida karbon kislotalarni to‗planishi amalga oshmaydi, chunki ular mikrob metabolizmi 
20
Давронов Қ. Биотехнология: илмий, амалий ва услубий асослари. Тошкент. 2008 й. 506б.

---

64 
tizimida oraliq maxsulotlar hisoblanadi, ya‘ni ular boshqa makromolekulalar sintezi uchun 
boshlang‗ich material hisoblanadi. 
 
Hujayrada karbon kislotalarini maksimal hosil bo‗lish tezligi, hujayra ko‗payish tezligi va 
biomassani to‗planish vaqti bilan mos tushmaydi. 
Kislotalar sintezi produtsent o‗sishining tezligi pasayganda va biosintez jarayoni to‗xtatilganda 
kuzatiladi, bu jarayonda kislotalar boshlang‗ich moddalar sifatida ishtirok etadilar. Ko‗pgina karbon 
kislotalarini uglerod tutuvchi substratni katta miqdorida azot yoki fosforni kamaytirish orqali xujayra-
produtsentlarni o‗sishini to‗xtatish yo‗li bilan olinadi.SHuning uchun karbon kislotalarini olinishining 
mikrobiologik jarayonlari 
ikki fazada 
kechadi. 
 
Birinchi bosqichda 
xujayralar o‗sishi kuzatiladi, bunda biomassani maksimal to‗planishi, 
substratni va asosiy ozuqa moddalarini sarflanishi ro‗y beradi