Volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 4 
ǀ
2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
302 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
йилда эса, 7037.5 млн.тонна юк ўтказиб берилган. Мамлакат транспорт турлари 
ўртасидаги ички рақобат таҳлил қилинса, 2012 йилда темир йўл транспортида 
61.5 млн.тонна юк етказиб берилган, 20
21 
йилда ушбу кўрсаткич 68.1 млн.тоннага 
етган. Ички ташув ҳажмининг асосий қисми сўнги тўққиз
йилда автомобиль 
транспорти томонидан амалга оширилган, транзит ташув ҳажмининг асосий 
қисми темир йўл транспорти орқали етказиб берилган. Шуни алоҳида таъкидлаш 
лозим, транспорт тармоғидаги мавжуд муаммолар мамлакат иқтисодиётини 
ривожланишига бевосита салбий таъсир кўрсатади.
АСОСИЙ ҚИСМ 
 
Шу нуқтаи назардан, фикримизча, мазкур кўрсаткичнинг ижобий ҳолатда 
эмаслиги қуйидагилар асосида изоҳланади: ягона ахборот тизими йўлга 
қўйилмаганлиги; транспорт коридоридаги логистик хизмат кўрсатиш етарлича 
ташкил этилмагангили; транспорт ҳаражатлари юқорилиги; айрим давлатлар 
товарлари учун таъриф ставкаларининг юқорилиги; транспорт турлари ўртасида 
самарали ҳамкорликни йўлга қўйувчи Хитой
-
Қирғизистон орқали Ўзбекистонга 
борадиган темир йўл маршрутининг лойиҳаси 1996 йилда таклиф қилинган эди. 
Шохобча қурилиши тўғрисидаги дастлабки музокаралар 1996 йилнинг декабрида 
Парижда Қирғизистон, Ўзбекистон ва Хитой вакиллари иштирокида бўлиб ўтган. 
Лойиҳадан асосий мақсад –
бугунги кунда Узоқ Шарқ ва Европани бирлаштириб 
турган ягона маршрут –
Транссибир магистралининг муқобили, рақобатчисини 
яратиш. Ушбу янги транспорт йўлаги қурилган тақдирда Осиёдан Европага 
қуруқлик орқали ўтган энг қисқа маршрут бўлиб қолади. У Қозоғистоннинг 
“Дружба” чегара уланмаси орқали ўтган мавжуд магистралдан 1,5 минг 
километрга, Россия темир йўлларига нисбатан 4 минг километрга қисқароқ. 
Мазкур маршрут бўйича Хитойнинг Тинч океани қирғоғидан юкларни Европага 
бир неча ҳафта ёки ҳозирги каби ойлар ўрнига бор
-
йўғи 7
-
10 кунда етказиб келиш 
имконияти яратилади. Қирғизистон бўйлаб темир йўл шохобчаси Хитойнинг 
Жанубий Шинжонидаги Қашқардан, чегара яқинидаги Торугарт, сўнг Арпа 
водийси, Фарғона тоғлари орқали Ўзганга ва Ўзбекистон билан чегарадош 
Қарасувга ўтади. Бу маршрут Хитойнинг ғарбий қисмини тўғридан
-
тўғри 
Фарғона водийси билан боғлаб, бу эса юкларни Ўзбекистон орқали Европага 
транзит қилиш учун улкан имкониятлар яратади. Каспий денгизи томон йўлни 
анча қисқартириб, Қозоғистон ҳудуди орқали ўтган мавжуд темир йўлнинг 
рақобатбардош муқобилига айланади. Бироқ участка бўйича бевосита транзит 
ҳажми қурилиши режалаштирилаётган Қирғизистон ҳудудидан ўтган Хитой
-
Ўзбекистон темир йўл линиясининг ўтказиш имкониятига боғлиқ бўлади. Бундан 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2