O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti «gumanitar fanlar kafedrasi»

Talabalar bilimini mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
 
1. Geografik qobiq nima, uning chegaralari qanday o’tkazilgan?
2. Geografik qobiqning bir butunligi deganda nimani tushunasiz?
3. Geografik qobiq sferalarining uzviy aloqadorligi deganda nimani 
tushunasiz? 
4. Geografik qobiqning eng faol tutash yuzalarini tushuntirib bering. 
5. Geografik qobiqning simmetrik va dissimetrik tuzilishini misollar bilan 
tushuntiring. 
6.
Yer po’stining hozirgi kimyoviy tarkibi qachon shakllangan? 
7. Geografik qobiqdagi moddalar qanday fizik xossalarga ega? 
 
9
-MAVZU: LITOSFERA. YER PO’STINING TUZILISHI 
Reja: 
1. Litosfera - Yerning tosh qobig’i 
2. Yerning ichki va tashqi qobiqlari. 
3. Yer po’stining tuzilishi va tarkibi. 
Tayanch iboralar: 
litosfera, yadro, mantiya, materik Yer po’sti, okean Yer po’sti, Yer 
po’stini tuzilishi, tarkibi, tog’ jinslari, cho’kindi tog’ jinslari, magmatik tog’ jinslari, metomorfik 
tog’ jinslari, o’tkinchi – oraliq yer po’sti, astonosfera.
1. Litosfera - Yerning tosh qobig’i.
Litosfera (grekcha litos-tosh, sfera-qobiq) Yerning 
qattiq tosh qobig’idir. Mantiyani ustida joylashgan va uni yopinchiq sifatida har tomondan o’rab 
olgan. Uning qalinligi 50-200 km. 
Litosfera mantiyaning yuqori qismini va Yer po’stini o’z ichiga oladi. Litosfera yuqori 
mantiyadagi yumshoq, yopishqoq xamirga o’xshagan astenosfera qatlami ustida joylangan. 
Litosfera astenosfera qatlami ustida izostatik ravishda muvozanatlashgan, ya’ni litosfera 
bo’laklari og’irligi va zichligiga qarab Arximed qonuniga binoan joylashadi. 
Litosferaning quyi qismiga yuqori mantiya qatlamining bir qismi ham kiradi. Mazkur 
qatlam Yer po’stidan Moxo chegarasi bilan bo’lingan. Mazkur chegarada yuqorida aytilganidek 
moddalarning zichligi keskin o’zgaradi . astonosferaga ta’sir etadigan litosfera va gidroferaning 
uchta ustuni tasvirlangan. Ular astenosferaga bir xil bosimda ta’sir etadi. Litosferaning yuqori 
qismini Yer po’sti tashkil qiladi.