Ma’ruza №1 Mavzu: Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanining maqsadi hamda vazifalari reja

 
2. Jismoniy madaniyat nazariyasi fanining boshqa fanlar bilan bog‘liqligi. 
Jismoniy tarbiya - bu insonni jismoniy kamolotga erishishiga yo„naltirilgan 
pedagogik jarayon bo„lib, asosan ikki yoqlamalik jarayonga asoslangandir.
Jismoniy madaniyat jarayonida aqliy, axloqiy, estetik va mehnat tarbiyasi 
amalga oshiriladi. Jismoniy madaniyat nazariyasi ijtimoiy, tabiiy va pedagogik 
fanlar bilan bog„liqdir.
Jismoniy madaniyat nazariyasining g„oyaviy asosi shaxs haqidagi falsafiy 
ta‟limot hisoblanadi.
Jismoniy madaniyat nazariyasining ilmiy - tabiiy asosi anatomiya, fiziologiya, 
gigiena, bioximiya, biomexanika, biologiya va boshqashu kabi tabiiy fanlar 
majmuasidan tarkib topgandir. Tabiiy fanlar sohasida erishgan yangi yutuqlar 
jismoniy tarbiya nazariyasi tomonidan jismoniy mashqlarni o„rgatish usullari, 
vositalarini tanlashni asoslash, qo„yilgan vazifalarni hal etishning samarali 
yo„llarini ishlab chiqishda foydalaniladi.
Biomexanika harakat texnikasini tadqiqot qila borib, uni bajarilishni 
baholashga, hatoliklarni bartaraf etish yo„llarini belgilashga hamda harakat 
malakalarini shakllantirishda eng yaxshi natijalarga erishishga yordam beradi.
Bioximiya tomonidan jismoniy mashqlar bajarilish ta‟sirida kishi 
organizmida, jumladan, muskullarda bo„ladigan ximiyaviy jarayonlarni o„rganish 

---

natijasida olgan ma‟lumotlar mashg„ulotlarni o„tkazishda uning metodikasini 
takomillashtirishga yordam beradi.
Tabiiy fanlar asosida erishilgan yangiliklar jismoniy tarbiya nazariyasi 
jismoniy mashqlarga o„rgatishning vosita va usullarini tanlash uchun, 
mashg„ulotlarni o„tkazish metodikasini ishlab chiqishga imkoniyat yaratadi.
Jismoniy madaniyat nazariyasi pedagogik ta‟limlar tizimi tarkibiga kiradi 
psixiologiya, pedagogika, sportning gimnastika, yengil atleka, sport o„yinlari, 
suzish va boshqalar kabi ayrim turlari jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi 
bilan chambarchas bog„langan, jismoniy mashqlarga o„rgatishning usullariga 
tayanadi.
Harakatga o„rgatish masalalarini ishlab chiqishda jismoniy tarbiya nazariyasi 
o„rgatishning umumiy didaktik, tamoyillari va metodlariga, aqliy, axloqiy, nafosat, 
mehnat va boshqa tarbiyalar metodlariga tayanadi.