1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Shaxsiy sotishning marketing jihatlari. 
Shaxsiy sotishda ta’sir ko‘rsatish 
ob’ekti bo‘lib haridorlar hisoblanadi, marketing omillarini yaxshi o‘zlashtirish esa 
sotish texnologiyasini samarali amalga oshirishga imkon beradi (5.2-rasm).
 
5.2-rasm. Shaxsiy sotishning marketing omillari
Bozor munosabatlari sharoitida sotuvchi potensial haridorlar xulq-atvoriga 
tezda moslashuvi, malakali psixolog, tajribali kommunikator, va tovarlarni namoyish 
qila olishning ustasi bo‘lishi kerak. Chunki zamonaviy bozor faol haridorlar bozori 
bo‘lib, sotuvchilardan ham faollikni talab etadi. Haridorlar bozorining asosiy 
xususiyatlari quyidagilar:
– turli tovarlar va xizmatlarning o‘rtasida katta o‘xshashlik mavjudligi;
– turli tovarlar va xizmatlar narxlari o‘rtasida katta o‘xshashlik mavjudligi;
– turli tovarlar va xizmatlar bezagi va qadoqlanishi o‘rtasida katta o‘xshashlik 
mavjudligi; 
– bozorning tor segmentlanganligi; 
– o‘xshash takliflarning ko‘pligi;
– shiddatli raqobatining mavjudligi; 
SHAXSIY SOTISHNING 
MARKETING OMILLARI 
TOVAR 
ISTE’MOLCHI 
Tovarlarning turi 
Tovarlarning hayotiylik davri 
Tovarlarning xususiyatlari 
Tovar muhiti 
Tovarning narxi 
Haridorlarning harid qilishga 
tayyorligi 
Harid motivi 
Harid to‘g‘risida qaror qabul 
qilish 
Firma yoki iste’molchilarning 
qadriyatlari 

---

129 
– tovar va xizmatlarning sifatiga iste’molchilar tomonidan katta talablar 
qo‘yilishi; 
– haridorlarning malakali sotuvchilarga talabining ortib borishi.
Shaxsiy sotishning marketing jihati uning iste’molchiga yo‘naltirilganligida 
namoyon bo‘ladi. Bu esa sotuvchilardan sotish chog‘ida mustaqil ravishda qarorlar 
qabul qila olish, haridorlar bilan uzoq muddatli aloqalarni o‘rnatish, ehtiyojlarning 
eng yuqori qondirilishini ta’minlash maqsadida ishga doir hamkorlikni o‘rnatishni 
talab etadi.