1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

 
 

---

127 
5.1-jadval. 
Shaxsiy sotishning afzallik va kamchiliklari 
Afzalliklari 
Kamchiliklari 
egiluvchanlik – haridorlarning shaxsiy 
fazilatlari, ehtiyojlar va motivlarini hisobga 
olib tovarlarni turlicha namoyish qilish 
mumkin 
yuqori harajatlarni talab etishi – yuzma-
yuz sotish katta miqdordagi transport, 
turar joy va yuqori ish haqi talab qiladi 
kam harakat talab qilishi – marketing 
kommunikatsiyasining 
boshqa 
elementlariga 
qaraganda 
maqsadli 
auditoriyaning 
harid 
ehtimoli 
yuqori 
bo‘lgan haridorlarga murojaat qilinadi. shu 
bois 
haridor 
qidirish 
bilan 
bog‘liq 
harakatlar o‘z-o‘zidan tejaladi 
sotuvchilarni tanlashning qiyinligi – 
firmalarning sotuvchilarni tanlashi, shu 
orqali yuqori daromad olishga intilishi 
oson ish emas. Malakali sotuvchilar 
yuqori ish haqi va ma’lum qulayliklar 
bo‘lishini talab qiladi 
haridorning harakatlarini osonlashtiradi – 
sotuvchilarning 
haridorlarni 
chorlashi 
ularning zarur tovarlarni izlash, tanishish, 
axborot olish bilan bog‘liq harakatlarini 
tejaydi 
murojaatlarning doimiy emasligi – 
sotuvchilarning mustaqil shaxslardan 
iborat ekanligi bois, firma va uning 
tovari to‘g‘risida mukammal xabar 
tarqatish qiyin 
sotuvchining imkoniyatlari ko‘pligi – 
to‘lovlarni qabul qilish, sotilgan tovarga 
qo‘shimcha xizmat ko‘rsatish, qaytarilgan 
tovarlarni qabul qilish va bozor to‘g‘risida 
ma’lumot yig‘ish sotuvchilar uchun oddiy 
ish 
motivatsiya 
– sotuvchilarni sotish 
jarayonida firmaga xos usullaridan 
foydalanishga undash, mijozlar bilan 
doimiy 
aloqalarni 
o‘rnatishi 
va 
o‘zlarining ijobiy ma’naviy axloqiy 
hislatlarini namoyon qilishlarini talab 
qilish orqali rag‘batlash murakkab vazifa 
hisoblanadi 
Shaxsiy sotishning samaradorligi uning boshqa marketing kommunikatsiyasi 
elementlari bilan birgalikda qo‘llanilishiga ham bog‘liq.