1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Shaxsiy sotish va
reklama.
Qanday sharoitlarda shaxsiy sotish reklama bilan 
uyg‘unlashtiriladi? Reklama yorqin murojatlari va xabarlari bilan ko‘p sonli 
auditoriyani o‘ziga jalb qilishi mumkin. Bu xabarlar umumiy xususiyatlarga ega 
bo‘lib, qisqa matndan iborat bo‘ladi. Teskari aloqa o‘rnatish va unga tuzatishlar 
kiritish imkoniyati deyarli yo‘q. Shu sababli reklama va shaxsiy sotish bu borada bir-
birining kamchiliklarini to‘ldiradi. Natijada auditoriyani qamrab olish darajasi, 
taqdimotlarning yorqinligi, tushunarliligi, teskari aloqaning bir zumdaligi – 
marketing dasturining muvaffaqiyatini ta’minlaydi. 
Shaxsiy sotish va sotuvni rag‘batlash. 
Sotuvni rag‘batlash shaxsiy sotish 
jarayoniga o‘zgacha tus beradi. ayrim sotuvchilar haridorlarning “harid qilish 
bosqichida” turganliklarini juda yaxshi bilishadi. Sababi pochta orqali jo‘natilgan 
kuponlar tovarlarni qaytarib olish yoki ma’lum narx tashlamalari orqali sotishni 
ko‘zda tutadi. Shuningdek, haridorlarni kuponlar orqali mukofotlash ham 
qo‘llaniladi. Shaxsiy sotish va sotuvni rag‘batlantirishning uyg‘unlashuvi raqobatli 
vaziyatda tovar sotilishini tezlashtiradi va mahsulot qiymatini oshiradi. 

---

128 
Shaxsiy sotish va 
PR
.
Sotuvchilar ko‘pchilik firmalarda PR strategiyasini 
amalga oshirish dastagi sifatida ham olib qaraladi. agarda jamoatchilik bilan aloqalar 
firmaning ijobiy qiyofasini shakllantirishga xizmat qiladi deb hisoblaydigan bo‘lsak, 
sotuvchilar ham norasmiy ravishda shunday vazifani bajaradilar. Sotuvchilar 
potensial mijozlarni tushlikka taklif etishadi, ularning tantanali sanalarida yodga 
oladilar, turli shikoyat, taklif va hamdardliklarini qabul qiladilar, eshitadilar. Bu bir 
vaqtning o‘zida sotish jarayoni hamda PR hamdir. 
Shu tarzda shaxsiy sotishning quyidagi asosiy vazifalarini aniqlashimiz 
mumkin:
–
 
potensial haridorlar bilan yuzma-yuz muloqotda bo‘lish;
–
 
tovar yoki xizmatlarni namoyish qilish va taqdimotini o‘tkazish orqali 
ular to‘g‘risida ma’lumot berish;
–
 
tovarni sotish maqsadida o‘zaro nizo va tushunmovchiliklarga barham 
berish.