1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

9.4. Marketing kommunikatsiyalarini rejalashtirish, baholash va boshqarish 
Har qanday marketing kommunikatsiyalari ham rejalashtirilgan dasturlar 
asosida amalga oshirilmaydi. Ammo ularni boshqarish jarayonlarning va resurslar 
taqsimotining qat’iy tadrijiylikda amalga oshirilishini taqozo etadi. 
Marketing rejasi kommunikatsiya jarayonini boshqarishning muhim jihati 
hisoblanib, uning samarasi eng avvalo mahsuldorlikda emas, balki marketing 
jarayonining takomillashuvida namoyon bo‘ladi. Marketing kommunikatsiyalari 
tizimi va uning tuzilishi mantiqan asoslangan, qo‘yilgan maqsad va vazifalarni 
amalga oshirish imkonini beruvchi maxsus bilim va tajribalarga asoslanmog‘i darkor. 
Marketing kommunikatsiyalarini rejalashtirish va boshqarish korxonalar 
tomonidan yaqin vaqtlardan buyon qo‘llanilib kelinmoqda. Bungacha marketing 
kommunikatsiyalarini boshqarish an’anaviy ravishda sotishni rag‘batlantirish, tovar 
va xizmatlar harakatini tashkil etish bilan cheklangan edi. Ko‘pchilik korxonalarda bu 
vazifani marketing menejeri, reklama menejeri, PR bo‘yicha mutaxassislar, aloqa 
menejerlari bajarib kelmoqda. Shu bois ularda kommunikatsiyalar bo‘yicha menejer 
mavjud emas. 
Marketing kommunikatsiyalarini samarali rejalashtirish kommunikatsiyaning 
va munosabatlar marketingining ayrim jihatlari bilan bog‘liq. Birinchidan, 
korxonalarda samaradorlikni aniqlash mezonlari, uni ta’minlovchi resurslar va 
samarali kommunikatsiya tizimini tashkil etishga qaratilgan siyosat ishlab chiqilishi 
zarur. Ikinchidan, kommunikatsiya siyosati aniq bo‘lishi, o‘lchash mumkinligi, 
dolzarblilik, erishish mumkinligi, o‘z vaqtidalik kabi mezonlarga asoslanishi kerak. 
Uchinchidan, marketing tadqiqotlari kommunikatsiya tizimining uzluksiz ishlashini 
ta’minlashga xizmat qiladigana eng zarur axborotlarni to‘plashini e’tiborga olgan 
holda ungi g‘ov bo‘layotgan to‘siqlardan imkon qadar voz keish zarur. Chunki 
marketing tadqiqotlari muhim hisoblangan marketing qarorlarini qabul qilishda 
ahamiyatlidir. 
Marketing 
kommunikatsiyalarini 
boshqarishda 
menejerning 
vazifasi 
kommunikatsiya sohasida amalga oshirilayotgan tadbirlarning strategik ahamiyatini 
baholay olish, ushbu tadbirlarni o‘z vaqtida, tizimli, ma’lum dastur asosida qat’iy 
tadrijiylikda amalga oshishini ta’minlash va nazorat qilishdir. Zamonaviy 
marketingda manejerlarning mas’uliyatliligi birinchi darajali ahamiyatga egadir. 
Marketingning boshqa sohalari kabi kommunikatsiya sohasida ham uning elementlari 
alohida ahamiyatga ega bo‘lib, uni quyidagi “10P” bilan ifodalashni lozim topdik 
(9.4-jadval).