Faollashtirish omili sifatida



Download 4,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet219/301
Sana30.05.2022
Hajmi4,95 Mb.
#620650
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   301
Bog'liq
22 4 fevral

www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022 
Sahifa: 286 
nusxalarida 862 she‘r mavjud. Bular «Badoe‘ ul-bidoya» tartib berilgandan so`ng ijod 
qilingan she‘rlar bo`lib, ular ham keyinchalik «Xazoyin ul-maoniy»ga kiritilgan. 
Alisher Navoiyning avlodlar oldidagi yana bir buyuk xizmati uning deyarli barcha 
lirik turga mansub yozgan asarlarini o`z bag‘riga olgan «Xazoyin ul-maoniy» 
(«Ma‘nolar xazinasi») yig‘ma devonini tartib berganligi bo`ldi. Bu xayrli ishning 
amalga oshishida murshidi komil Nuriddin Abdurahmon Jomiy va zamon hukmdori 
Sulton Husayn Boyqarolar tashabbuskor bo`ldi. Ulug‘ shoirning «Xazoyin ul-
maoniy» «Debocha»sida bayon etilgan qaydlaridan ayonlashadiki, «Badoe‘ ul-
bidoya» va «Navodir un-niho» devonlari tartib berilgandan so`ng, ijod qilingan 
she‘rlar to`planib qoladi. Ulkan so`z san‘atkori ularning taqdiri haqida o`ylaydi va 
yozadi: «Xotirg‘a kelur erdikim, agar bu avroqqa rabt-u tartib berilmasa, bir havodis 
tundbodi eskach, har safhasin bir yon sovurg‘ay va agar bu gul barglarni zeb-u oyin 
bila bir guldasta bog‘lamasak, bir navoyib nasimi yetkach, har varaqin bir yon 
uchurg‘ay».
2
Biroq bu ishni amalga oshirishda shoir o`zida yetarli quvvat topa 
olmaydi. Ana shunday bir vaqtda Sulton Husayn Boyqaroning Alisher Navoiy 
nomiga o`z she‘rlarini to`plab devon tartib berishi lozimligi haqida «farmoni vojib ul-
iz‘oni» («itoat etishga majbur farmoni» - H.E.) e‘lon qilinadi. Alisher Navoiy ustozi 
Abdurahmon Jomiy bilan maslahatlashadi. Ularga Amir Xusrav Dehlaviyning 
Malikshoh Alp Aislon nomiga bag‘ishlab, besh devonlar silsilasini tuzgani, ular o`z 
zamonasida g‘oyat mashhur bo`lsa-da, keyingi davrda faqatgina nomlari saqlangani 
ma‘lum edi. Ayni an‘anaga ixlosmand Alisher Navoiy «Xazoyin ul-maoniy»ni to`rt 
devon shaklida tuzishni ma‘qul ko`radi. Shunday qilib, shoir o`zbek tilida yozgan 
deyarli barcha she‘rlarini to`rt devonga ajratadi va ularning har birini inson umrining 
muayyan fasliga mos keladigan bir nom bilan ataydi. 
Ulug‘ shoir ijodiy hayotining 7-8 yoshidan 20 yoshigacha bo`lgan qismini umrining 
navbahori - «sig‘ar» (yoshlik) fasli sifatida qayd qiladi va shu muddatda yozilgan 
she‘rlariga «G‘aroyib us-sig‘ar» («yoshlik ajoyibotlari») nomli birinchi devondan 
o`rin beradi. 20-35 yoshlar oralig‘i umrning yozi – «shabob» (yigitlik) ayyomi bo`lib, 
muallif bu davr devonini «Navodir ush-shabob» («Yigitlik nodirliklari») tarzida 



Download 4,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish