Иқтисод ва молия / экономика и финансы 017, юлдашев самад Нормўминович, Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти «Корпоратив бошқарув»

1-жадвал. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари учун ягона солиқ тўлови ставкаси.
Йиллар
1996
2000
2005
2009
2010
2011
2012
2015
Ягона солиқ тўлови 
ставкаси
38
31
15
8
7
6
5
5
40
СОЛИҚ СИЁСАТИ / НАЛОГОВАЯ ПОЛИТИКА

---

ИҚТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ
2017, 6
– янгидан яратилган қиймат (бутун иқти-
содиёт, тармоқлар ва алоҳида корхоналар 
бўйича);
– ялпи тушум (бутун иқтисодиёт, тар-
моқлар, алоҳида корхоналар бўйича);
1
– корхонанинг ялпи даромади (бутун 
иқтисодиёт, тармоқлар ва алоҳида корхо-
налар бўйича).
Жисмоний шахслар даромадларини со -
лиққа тортиш ставкалари даражаси ва мақ садли 
коридорларини қайта кўриб чиқиш зарур:
– минимал иш ҳақига белгиланадиган 
солиққа тортиш базасидан аҳолининг кам 
даромад оладиган, ўрта даромад оладиган, 
ўртадан юқори даромад оладиган, юқори ва 
жуда юқори даромад оладиганлари объек-
тив табақалашувини акс эттирадиган маълум 
ҳажмларга ўтиш;
– солиқ тўловчиларнинг алоҳида катего-
риялари бўйича солиққа тортишнинг имти-
ёзлар тизимини қайта кўриб чиқиш;
– яшаш минимумидан келиб чиққан ҳолда 
солиққа тортиладиган минимал иш ҳақини 
аниқлаш.
Юридик шахслар даромад (фойда) со ли-
ғини такомиллаштириш соҳасида қуйи-
дагиларни амалга оширишни мақсадга 
мувофиқ ҳисоблаймиз:
1
Захаров А.С. Налоговое право Европейского 
союза: действующие директивы ЕС в сфере пря-
мого налогообложения. - М.: «Волтерс Клувер», 
2007. -С. 144. 
– нафақат корхоналарнинг фаолияти, 
балки даромаднинг ҳажми бўйича даромад 
(фойда) солиғини табақалаштиришни ишлаб 
чиқиш. Масалан, жисмоний шахсларнинг 
даромад солиғи каби;
– солиққа тортиладиган фойдадан ишлаб 
чиқариш характерига эга бўлган харажат-
ларни чиқариб ташлаш орқали солиққа тор-
тиладиган базани уйғунлаштириш.
Бугунги кунда ишлаб чиқариш фаолияти 
билан боғлиқ бўлган харажатлар солиққа 
тортиладиган базага қўшилиб, солиқ юкини 
кўпайтирмоқда (алоқа, транспорт, ортиқча 
амортизация чегирмалари ва бошқа харажат-
лар). Бу харажатлар жаҳон амалиётида ишлаб 
чиқариш харажатлари таркибига киритилади 
ва солиққа тортилмайди:
– ижтимоий мазмунга эга бўлган имтиёз-
ларни сақлаб қолган ҳолда қайтадан ташкил 
этилаётиган корхоналар учун имтиёзларни 
ва инвестиция имтиёзларини қайта кўриб 
чиқиш.
Тўғри, давлат бюджет сиёсати солиқ сиё-
сатининг муваффақияти манбаидир, чунки 
бюджет ресурсларидан тўғри фойдаланиш 
ва уларни иқтисодиётнинг ишлаб чиқариш 
қувватини оширишга йўналтириш муҳим. 
Бу борада бозор иқтисодиёти ривожланган 
давлатларнинг тажрибасини чуқур тадқиқ 
этиш ва ижобий жиҳатларидан фойдаланиш 
мақсадга мувофиқ бўлади.