Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti q


 Lug`at (ekspressiv sо‘z boyligi) holatini tekshirish va о‘rganish



Download 1,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/60
Sana14.03.2021
Hajmi1,57 Mb.
#61549
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   60
Bog'liq
nutqi toliq rivojlanmagan bolalarning yozma nutqga tayyorgarligini aniqlash va shakllantirish yollari (1)

2. Lug`at (ekspressiv sо‘z boyligi) holatini tekshirish va о‘rganish 
R.I.Lalayeva, L.V.Venediktova (2004), N.V.Serebryakova, L.S.Solomaxa 
(2001),  M.A.Povalyayeva  (2002),  L.F.Spirova,  A.V.Yastrebova  (2003)  larning 
uslubiyotlariga tayangan holda 7- seriyali topshiriqlar asosida о‘tkazildi. 
Vazifalarning  1-seriyasi  bolaning  predmet  tasviri  va  unga  muvofiq 
sо‘zning о‘zaro bog‘liqligini anglay olish imkoniyatini aniqlash, predmet, harakat 
va  ularning  sifatini  maxsus  tanlangan  rasmlar  bо‘yicha  aytib  bera  olishini 
tekshirish asosida amalga oshirildi. 
Vazifalarning  2-seriyasi  bolaga  tekshiruvchi  tomonidan  boshlab  berilgan 
mavzuli qatorni mustaqil ravishda tо‘ldirish imkoniyatini aniqlashdan iborat. 
Vazifalarning  3-seriyasi  predmetning  nomini  uning  tasvirlanishiga  qarab 
aytib berish imkoniyatini aniqlashdan iborat. 
Vazifalarning  4–seriyasi  bola  tomonidan  abstrakt  ma’noga  ega  bо‘lgan 
sо‘zlarning  ma’nosini  tushunishini  tekshirish-о‘rganish  hamda  bolaning  bir 
semantik  maydondagi  sо‘zlarni  orientirlash  qobiliyatini  aniqlash,  berilgan 
sо‘zlarga  sinonim,  antonim,  о‘zakdosh  sо‘zlarni  topish  qobiliyatini  tekshirish 
asosida о‘tkazildi. 


51 
Vazifalarning  5-seriyasi  sо‘z  boyligida  umumiy  kategorial  nomlarning 
mavjudligini tekshirishdan iborat bо‘lib, bunda bir turdagi о‘xshash predmetlar 
guruhiga  umumlashtirilgan  sо‘zlarni  topish  qobiliyatini  tekshirish  asosida 
о‘tkazildi. 
Vazifalarning 6-seriyasi bolada sо‘zlarni kommunikativ faoliyatning har xil 
turlarida ishlatish usullarini о‘rganishdan iborat bо‘lib, tugallanmagan gapga bir-
ikki sо‘zlarni topa bilish qobiliyatini tekshirish asosida о‘tkazildi (ushbu usulning 
birinchi  varianti  –  gapni  tо‘ldirish  uchun  berilgan  sо‘zlar  qatoridan  kerakli 
sо‘zlarni topish; boshqa varianti-sifat sо‘z turkumlariga ular bilan ishlatiladigan 
kerakli ot sо‘z turkumlarini topish). 
Vazifalarning 7-seriyasi bola tomonidan ishlatiladigan sо‘zlarning bir biri 
bilan  bog‘lanish  xususiyatlarini  tekshirish-о‘raganishdan  iborat  bо‘lib, 
“yо‘naltirilgan assotsiatsiya” usuli bilan о‘tkazildi. Bolalarga shunday topshiriq 
berildiki, uni bajarish davomida bolalar ma’noli sо‘z birikmasi tuzishi kerak. Shu 
maqsadda  unga  alohida  sо‘zlar  va  iboralar  taklif  etildi:  Ushbu  sо‘zlarning  har 
biriga  u  bilan  ma’no  jihatidan  bog‘lanadigan  va  “qanday?”  sо‘rog‘iga  yoki 
“predmet  nima  qilayapti?”,  “Predmet  bilan  nima  qilinadi?”sо‘rog‘iga  javob 
bо‘ladigan  sо‘z  topish  kerak.  Assotsiativ  sо‘zlarni  topish  tez-tez  ishlatiladigan 
konkret  ma’noga  ega  bо‘lgan  sо‘zlar,  shuningdek  yanada  umumlashtirilgan 
ma’noga ega bо‘lgan sо‘zlarni topishni о‘z ichiga olgan. 

Download 1,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   60




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish