Fizika,2 qism 20

P. DIRAK

(1902–1961)

màssàsidàn  1836  màrtà  kàttà.

Pîzitrîn. 1928- yildà P.Diràk màvjudligini bàshîràt qilgàn và

Ê.Àndårsîn tîmînidàn  kîsmik nurlàr  tàrkibidà kàshf  qilingàn.

Uning  tinchlikdàgi  màssàsi  elåktrînning  tinchlikdàgi  màssàsi

bilàn tång bo‘lsà-dà, zàryadi prîtînning zàryadigà tång. Pîzitrîn

elåktrîngà  qàràmà-qàrshi,  ya’ni  àntizàrrà.

Nåytrîn. 1932- yildà D.J.Chådvik  tîmînidàn kàshf qilin-

gàn.  Uning  màssàsi  prîtînning  màssàsigà  yaqin:  m

n

 = 1838m

e

,

elåktr  zàryadi  esà  nîlgà  tång.

Nåytrinî. 1931–1935- yildà b- nurlànish qînunlàrini tushun-

tirib  bårgàn  V.Pàuli  tinchlikdàgi  màssàsi  nîlgà  tång  bo‘lgàn

yanà  bittà  zàrrà  –  nåytrinî  màvjudligini  bàshîràt  qilgan.  Bu

zàrrà tàjribàdà 1956- yildà Ê.Êîuen tîmînidàn yadrî råàktîridà

kàshf  qilingan.

Ìyuînlàr.  1938- yildà  Ê.Àndårsîn  và  S.Niddårmåyår  kîs-

mik  nurlàr  tàrkibidà  màssàsi  tàõminàn  207m

e

  gà  tång  bo‘lgàn,

yashàsh  dàvri  2,2 · 10

-6

  s  ni  tàshkil  qilgàn  zàrràlàrni  kàshf

qildilar.  Bu  zàrràlàr  m- måzînlàr  yoki  myuînlàr  (m

+

,  m

-

)  dåb

nîmlàndi.

p- måzînlàr. 1947- yildà S.Pàuell tinchlikdàgi màssàsi 273m

e

ga  tång  bo‘lgàn  zàrràlàrni  kàshf  qildi.  Bu  zàrràlàr  p- måzînlàr

yoki  piînlàr  (p

+

,  p

-

)  dåb  nîmlàndi.Ulàrning  erkin  hîlàtdàgi

yashàsh dàvri 2,55 · 10

-8

 s gà tång. 1950- yildà màssàsi 264,2m

e

gà  tång  bo‘lgàn  elåktrnåytràl  p

0

- måzîn  kàshf  qilindi.