Тошкент-2021 3 Июнь 2021 10-қисм Тошкент июнь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Июнь 2021 10-қисм
Тошкент
qilib shuni aytish mumkinki, interfaol usullardan foydalanib dars o‘tilganda guruhda o‘zlashtirishi 
past bo‘lgan o‘quvchi qolmaydi. Deyarli barcha o‘quvchilar dars jarayoniga jalb etilib, ularning 
darsga qiziqishlari ortadi. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati. 
1.Tolipov O‘.Q, Usmonboyeva M.U. Pedagogik texnologiyalarning tadbiqiy asoslari. – T.: Fan, 
2006. 
2. Yo‘ldoshev J.G‘, Usmonov S.A. Zamonaviy pedagogik texnologiyalarni amaliyotga joriy 
qilish. – T.: Fan va texnologiyalar, 2008. 

---

35
Июнь 2021 10-қисм
Тошкент
YO‘L TRANSPORT HODISALARINI OLDINI OLISH MAQSADIDA “YO’L 
HARAKATI QOIDALARI”NI MTTIGA JORIY ETISH
Bahriddinova Gavhar Oydinovna 
Navoiy davlat pedagogika instituti 
Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi talabasi 
Annotatsiya:
Bolalarga “Yo’l harakati qoidalari” ni atroflicha o’rgatish , yo’l transport hodis-
alarining oldini olish va uni to’g’ri tahlil qilishni o’rgatish. Yo’l va yo’l belgilari nima ekanligini 
tushuntirsh .
Kalit so‘zlar: 
Bolalar uchun yo'l harakati qoidalari, svetafor, zebra chizig’i, musiqalar, chor-
raha
Yo'l - qatnov qismining belgilangan yoki belgilangan bo'lmagan va transport vositalarining bir 
qatorda harakatlanishi uchun etarli bo'lgan kenglikdagi har qanday uzunlamasining bo'laklari.
Ajratuvchi chiziq - qo'shni qatnov qismlarini ajratuvchi va transport vositalarining harakatlan-
ishi va to'xtashi uchun mo'ljallanmagan, yo'l sathidan yuqori va (yoki) yo'l belgilari bilan belgil-
angan yo'l elementi.
Ruxsat etilgan maksimal massa - ishlab chiqaruvchi tomonidan belgilangan yuk, haydovchi va 
yo'lovchilar bilan jihozlangan transport vositasining maksimal massasi (qiymati).
Bitta poezdda harakatlanadigan transport vositalarining ruxsat etilgan maksimal massasi (trey-
ler va boshqalar) uchun poezd tarkibiga kiritilgan transport vositalarining ruxsat etilgan maksimal 
massalari yig'indisi olinadi.
Orqaga harakatlanish - 5.35 - 5.37 yo'l belgilari, 1.9 yo'l belgilari va uning ustiga o'rnatilgan 
teskari svetofor bilan ko'rsatilgan qatnov qismining maxsus belgilangan qatorida harakat yo'nal-
ishini teskari tomonga o'zgartirish.
Yo'l harakati boshqaruvchisi - bu O'zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Davlat yo'l 
harakati xavfsizligi xizmati, harbiy avtomobil inspektsiyasi, yo'llarni ekspluatatsiya qilish xizma-
tining xodimi, ofitser. Belgilangan tartibda ushbu qoidalarda belgilangan signallardan foydalangan 
holda yo'l harakatini tartibga solish vakolatiga ega bo'lgan va belgilangan reglamentni bevosita 
bajaradigan o'zlarining rasmiy vazifalarini bajarishda temir yo'l kesishmalari va paromlar o'tish 
joylarida boj. Yo'l harakati boshqaruvchisi bir xil kiyimda yoki o'ziga xos belgi va jihozlarga ega 
bo'lishi kerak (bilaguzuk, tayoq, qizil reflektorli disk, qizil chiroq yoki bayroq).
Hosildorlik - bu yo'l harakati foydalanuvchisi harakatni davom ettirmasligi yoki boshlamasligi 
yoki biron bir manevrni amalga oshirmasligi kerak. Agar bu unga nisbatan ustuvor bo'lgan boshqa 
yo'l foydalanuvchilarini yo'nalishni yoki tezlikni o'zgartirishga majbur qilishi mumkindir.
Yo'l harakati qatnashchisi - transport vositalarining haydovchisi, yo'lovchisi yoki piyoda sifati-
da to'g'ridan-to'g'ri yo'l harakati jarayonida ishtirok etadigan shaxs.
Avtotransport vositasi - odamlarni, yuklarni tashish yoki maxsus ishlarni bajarish uchun mo'ljal-
langan qurilma.
Yo’lka - piyodalar harakatlanishi uchun mo'ljallangan yo'lning qatnov qismiga tutashgan yoki 
undan maysazor, sug'orish ariqchasi yoki maxsus inshoot bilan ajratilgan qismi.
Avto turargoh - yo'lovchilarning tushishi yoki tushishi yoki transport vositasini tushirish yoki 
tushirish bilan bog'liq bo'lmagan sabablarga ko'ra transport vositasini 10 daqiqadan ko'proq vaqt 
davomida qasddan to'xtatish.
Kunning qorong'i vaqti - kechki quyoshning oxiri bilan ertalabki quyosh boshlanishigacha 
bo'lgan vaqt.
Haqiqiy massa - bu yuk, haydovchi va yo'lovchilar bilan transport vositasining massasi.
Foto va video yozuv - foto va video yozuvlarning maxsus avtomatlashtirilgan texnik vositalar-
idan foydalangan holda Yo'l harakati qoidalarini buzilishini bartaraf etishdir.