A. Z. Umarov Avtomobillar texnik ekspluatasiyasi

2
- 44%. 
Aralashma holda Mg, Fe, Mn -
8
% gacha, kamroq - Zn -
2%
gacha 
Sr va boshqalar bo'ladi. Kalsit-trigonal singoniyali, qattiqligi - 3, 
solishtirma og'irligi -
2
,
8
, ulanish tekisligi mukammal, ancha mo'rt 
mineral. Uning yaxshi kristallari mavjud, kalsitning shakli o'ziga 
xos belgi bo'lib, hosil bo'lish sharoitiga bog'liq
25-rasm.
Toza, shaffof kalsit “island shpati” deyiladi. U rangsiz numi 
ikkilantirib sindirish ko'rsatkichi nihoyatda yuqori. Tabiatda 
magmatik kalsit karbonatitlarda dayka va kichik shtoklar hosil 
qiladi. Magmatik kalsit ishqorli magmatik jinslarda va ularning 
turlarida ko'proq uchraydi. Kalsit gidrotermal sharoitda ham paydo 
bo'ladi va benihoya yirik kristallar hosil qiladi. Kalsitning qalin 
qatlamlari va yirik uyumlari biogen va xemogen usulda yuzaga 
keladi.Ular ohaktosh, mergel, bo'r jinslari bilan birga bo'ladi. Uning 
minerallari 
sement 
hamda 
optik 
(island 
shpati) 
asboblar 
tayyorlashda asosiy manba hisoblanadi.
Rodoxrozit 
- Мп(СОз) - yunoncha «rodon» — atirgul. 
Tarkibida - MnO - 61,7%, S 0
2
- 38,3%. Izomorf aralashma sifatida 
Fe, 
Mg, Zn, 
Co 
ishtirok etadi. 
Yaxshi kristallari kam 
uchraydi.Odatda mayda donador, zich massa holda bo'ladi. Rangi 
pushti (malina rangiga o'xshash) bo'lib, donador may in tuproqsimon 
massalarga o'xshaydi. Yaltirashi shishadek, qattiqligi - 3,5-4,5; 
solishtirma og'irligi - 3,6; ancha mo'rt mineral. Marganetsning kam 
uchraydigan gidrotermal temir yoki metasomatik konlarida 
rodoxrozit, sulfid va marganets oksidlari bilan bir assotsiatsiyada
95

---

braunit, gausmanit, baritlar bilan birga boMadi. Rodoxrozit yirik 
massalar holida dengiz cho'kindi konlarida ko‘proq uchraydi.