Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

 
o`z kuchi, salohiyati va qobiliyatlarini eng asosiy maqsadga qaratish va 
irodani aynan shunga sarf qilish; 

 
doimo tetik va sog`lom bo`lib, har doim ham ishga yaroqli ekanligini 
ko`rsata olish; 

 
boshqa xodimlar ham bajara olishi mumkin bo`lgan e’tiborsiz ishlarga
qo`l urmay, ularning nazoratiga e’tiborni qarata olish (“delegirovanie”); 

 
yon-atrofdagi boshqa tashkilot va korxonalardagi boshqaruv uslublari 
haqida ham ma’lumotga ega bo`lib, boshqaruvda ulardan ortda qolib ketmaslikka
harakat qilish, korporatsiya usulidan unumli foydalanish. 
Yuqorida sanab o`tilgan holatlar, albatta, rahbarning o`z ish faoliyatini 
samarali tashkil etish va dastlabki onlardanoq muvaffaqiyatlarga erishishga yordam 
beradi. 
Rahbarlik bu – professional munosabatdir. Rahbarlar talabalari bilan ishlash 
tarzi urf-odatlar, tajriba va fan turiga ko’ra farqlanadi. Sharqiy Angliya 
Universiteti (2007), ilmiy izlanish bosqichidagi rahbarlar uchun mo’ljallangan 
o’zining 
asosiy 
tamoyillarida 
bayon 
etishicha: 
“Rahbarlik 
faoliyati 
munosabatlardagi to’g’riso’zlik, adolatlilik, javobgarlilik, hurmat, vazifalarga 
yondashish, talabaning mustaqil ishlay olishi hamda talabaning qiziqishlari ustida 
ishlash kabi intelektual tamoyillari yordamida boshqariladi”. Rahbar-talaba 
munosabatlarini umumlashtiruvchi muhokama usullari Taylor va Beasley 
tomonidan taqdim etilgan (2005).
234
 
Boshqarish
- 
o’ziga xos yuksak san’at va mahoratni talab qiluvchi tanlov, 
shu tanlov asosida qaror qabul qilish va uning bajarilishini nazorat qilishdir.
 
Boshqarishdan maqsad - 
muddao, maqsad, ya’ni u yoki bu niyatga erishmoq 
uchun ko’zda tutilgan mushtarak orzularning amalga oshishidir. 
Maqsadning ilmiy asoslanganligi muhimdir, shunga ko’ra: 
boshqarish funksiyalari; 
boshqarish usullari; 
boshqarish strukturasi; 
lavozimlarni belgilash va kadrlarni tanlash muhim masalalar hal etiladi. 
Zamonaviy boshqaruvda rahbar salohiyati yuksak bo’lmog’i lozim. Boshqaruv 
uslubi rahbarning individual xususiyatlaridan kelib chiqadi. Lekin shu bilan birga 
234
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed. p. cm. pp: 369. 

---

333 
boshqarish qonunlari, tamoyillari, rahbarlarga bo’lgan umumiy talab, jamoadagi 
sotsial-ruhiy (ijtimoiy-psixologik) muhit kabi obyektiv omillar ham bor. 
Bundan tashqari, psixologiyadagi qator psixodiagnostik uslublar, konkret 
metodikalar ham borki, rahbarning ish stolida ulardan eng qulay va ishonchlilari 
turishi, inson faoliyatini to`g`ri tashkil etishga bevosita aloqador bo`lgan allomalar 
va taniqli arboblarining asarlaridan ham bo`lishi uning ishiga faqat ijobiy tapsir 
ko`rsatadi. Bir qator taniqli psixolog-olimlarning mashhur asarlari va ularning 
insonlar bilan muloqotda bo`lish san’ati har bir mutaxassisning o`z ishini tashkil 
etishida ko`makchi bo`lishi mumkin. 
 
Oldingi mavzularda to`xtalib o`tganimizdek, motivatsiya - biror ish yoki 
harakatning yuzaga kelishiga sababchi bo`lgan motivlar, dalillar baholar, vajlar 
yoki sabablar majmui ma’nosida talqin etiladi. Bu tushuncha bevosita inson omili 
bilan chambarchas bog`liqdir. Shu nuqtai nazardan: