М. Қ. Пардаев, Ш. С. Олтаев, Х. А. Улашев

 
Назорот ва муҳокама учун саволлар 
1. Рағбатлантирувчи ва чекловчи фискал сиѐсатнинг қисқа ва узоқ 
муддатдаги натижаларини тушунтириб беринг. 
2. 
Давлат 
харажатларининг 
мультипликатори 
катталиги 
қайси 
кўрсаткичларга боғлиқ? 
3.Очиқ иқтисодиѐтда давлат харажатлари мультипликатори катталиги фискал 
сиѐсат самарадорлигига қандай таъсир кўрсатади? 
4. Солиқ мультипликатори миқдори қайси омилларга боғлиқ? 
5. Баланслашган бюджет мультипликаторининг моҳияти нимада? 
6. Дискрет фискал сиѐсатининг камчиликларини тушунтириб беринг. 
7. Бюджет тақчиллиги ва ортиқчалиги қандай пайдо бўлади, улар қай 
йўсинда тугатилади? 
 
Тестлар 
1.
 
Монетаристларни танқид қилганлар ҳамда уларнинг рақиблари 
асослайдилар, яъни: 
а) иқтисодиѐт тўлиқ бандлик ҳолатида бўлади; 
б) пул таклифидаги ўзгаришлар фақат баҳога ва реал ЯИМ га таъсир қилади; 
в) фискал сиѐсат баҳога эмас, ишлаб чиқаришга таъсир қилади; 
г) пулнинг айланиш тезлиги асосан фоиз ставкасининг таъсири остида 
бўлади. 
2.
 
Пулнинг қўпол миқдорий назариясига асосан пул таклифи қуйидагига 
олиб келади: 
а) пулнинг айланиш тезлигини кўпайишига; 
б) баҳо даражасининг пропорционал ўсишига;
в) реал ЯИМ нинг ўсишига; 
г) реал ЯИМ нинг пасайишига. 
3. Пул айланиш тезлигини оширсак унда: 
а) пул таклифи иқтисодиѐтга ҳеч қандай таъсир кўрсатмайди; 
б) пул таклифидаги ўзгаришлар номинал ЯИМ ни ўзгаришига олиб келади; 

---

141 
в) фискал сиѐсат пул таклифидан қатъий назар иқтисодиѐтга таъсир 
кўрсатади; 
г) иқтисодиѐт ҳар доим тўлиқ бандлик ҳолатида бўлади. 
4
. Банклараро кредитлар бозори шундай бозорки, унда: 
а) давлат облигациялари сотилади ва сотиб олинади; 
б) МБ жойлаштирилган тижорат банкларидаги заҳиралар тижорат банкларига 
кредитга берилади; 
в) омонат ҳисоблари ташкил этилади; 
г) бор пуллар муомалага тушади. 
5.
Банк тизимининг резервлари (заҳиралари) ўсади, қачонки: 
а) дисконтлаш ставкалари ўсади; 
б) банклар кредитлар беради; 
в) банкдан нақд пуллар олинади; 
г) МБ очиқ бозордан облигацияларни сотиб олади. 
6.
Пул таклифи ҳажми ошиши борасида ялпи талаб ўсиш тарафига ўзгаради 
(баҳо даражаси ўзгармаган ҳалда қолади)..: 
а) пул таклифи ўсади → фоиз ставкаси ошади → инвестиция ҳажми камаяди
→ маҳсулот ишлаб чиқариш ошади; 
б) пул таклифи ўсади → фоиз ставкаси камаяди → инвестиция ҳажми 
камаяди → маҳсулот ишлаб чиқариш ўсади; 
в) пул таклифи ўсади → фоиз ставкаси камаяди → инвестиция ҳажми ўсади
→ маҳсулот ишлаб чиқариш ўсади. 
7.
Номинал пул массасининг ўсиш суръати 12 % га тенг, реал пул массаси 20 
% кўпайди. Бу нарса қуйидагича изоҳланади. 
а) баҳо (нарх) даражаси ўзгармаган ҳолда қолади; 
б) баҳо (нарх) даражаси 8 % га камаяди; 
в) баҳо (нарх) даражаси 8 % га ошади;
г) МБ рағбатлантирувчи пул сиѐсатини олиб боради.